Czy istnieje bezpieczna dawka alkoholu?
Jeszcze do niedawna sądzono, że umiarkowana konsumpcja napojów alkoholowych (przede wszystkim czerwonego wina będącego potencjalnym źródłem resweratrolu) wywiera korzystny wpływ na zdrowie człowieka, w szczególności na zmniejszenie ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego. Obecnie podważa się prozdrowotne działanie wynikające ze spożycia małych ilości alkoholu, w tym nawet czerwonego wina, gdyż nawet umiarkowane jego ilości mogą zwiększać ryzyko rozwoju innych schorzeń, takich jak choroby wątroby, trzustki oraz nowotwory.
Wyniki niedawno opublikowanej metaanalizy 83 badań obserwacyjnych wykazały, że każda ilość alkoholu spożytego powyżej 100 g w skali tygodnia (tj. przeciętnie 5 drinków) przyczynia się do wzrostu śmiertelności ze wszystkich przyczyn, w porównaniu z osobami, które piją mniej, lecz nie są całkowitymi abstynentami. Oznacza to, że niewielkie ilości wypijanego alkoholu (1-2 lampki wina na dzień) mogą być co najwyżej neutralne dla zdrowia, lecz na pewno nie są korzystne, dlatego nie powinno się zachęcać abstynentów do konsumpcji napojów alkoholowych w celu prewencji chorób układu krążenia.
Czym jest kac alkoholowy?
Kac alkoholowy, potocznie nazywany „syndromem dnia następnego” to zespół niepokojących objawów psychofizycznych odczuwanych przez konsumentów alkoholu. Najczęściej występują: zmęczenie, senność, ból głowy, nudności, wymioty, złe samopoczucie psychofizyczne.
W zdecydowanej większości przypadków kac pojawia się następnego dnia po popołudniowym, wieczornym lub nocnym spożyciu alkoholu, po którym nastąpił okres snu. Warto zauważyć, że symptomy kaca alkoholowego mogą wystąpić po jednym epizodzie spożycia alkoholu, począwszy od momentu, gdy stężenie alkoholu we krwi zbliża się do zera. Jak się okazuje, zjawisko kaca alkoholowego może trwać nawet do 24 godzin po wypiciu alkoholu, a nasilenie jego objawów jest największe u osób intensywnie i przewlekle spożywających napoje alkoholowe.
Negatywne konsekwencje kaca to przede wszystkim osłabienie kondycji zdrowotnej i pogorszenie funkcjonowania psychofizycznego, ale również np. obniżenie efektywności procesu redukcji masy ciała (należy pamiętać, iż 1 g alkoholu to aż 7 kcal), czy osłabienie regeneracji powysiłkowej u sportowców zawodowych i amatorów.
Wśród czynników ryzyka wystąpienia kaca można wymienić ilość spożytego alkoholu, szczytowe stężenie alkoholu we krwi, zawartość kongenerów (tj. substancji powstających podczas procesu fermentacji alkoholowej) w napojach alkoholowych, palenie tytoniu, aktywność ruchową i stan emocjonalny podczas konsumpcji alkoholu.
W jaki sposób można przeciwdziałać wystąpieniu kaca alkoholowego?
- Dbaj o odpowiednie nawodnienie organizmu. Jak dobrze wiadomo, alkohol wykazuje działanie moczopędne, dzięki czemu zazwyczaj przyczynia się do wystąpienia odwodnienia i nasilenia objawów „syndromu dnia następnego”.
- Spożywaj produkty żywnościowe bogate w antyoksydanty i składniki mineralne (np. świeże owoce, soki owocowe, warzywne, warzywno-owocowe).
- Odżywiaj się regularnie podczas spotkania towarzyskiego, któremu towarzyszy konsumpcja alkoholu. Jak się okazuje, pokarm może opóźnić proces absorpcji alkoholu.
- Wysypiaj się (najlepiej między 7 a 9 godzin w całkowicie zaciemnionym pomieszczeniu).
- Zwiększ aktywność ruchową w trakcie konsumpcji alkoholu (np. czynne uczestnictwo w zabawie tanecznej podczas przyjęcia weselnego).
- Spożywaj żywność obfitującą w cynk i witaminę B3 (np. podroby, nabiał, ryby). Wyniki badań sugerują, że osoby, które dostarczają z dietą odpowiednich ilości tych składników odżywczych zgłaszają mniej dotkliwe objawy kaca alkoholowego, co można tłumaczyć ich aktywnym udziałem w rozkładzie etanolu i aldehydu octowego.
- Wybieraj napoje alkoholowe, które są ubogie w kongenery (m.in.: białe wino, gin, wódka).
Substancje, które mogą łagodzić objawy kaca alkoholowego:
- kwas tolfenamowy (niesteroidowy lek przeciwzapalny),
- bogaty w polisacharydy ekstrakt z eleuterokoka kolczastego (Eleutherococcus senticosus, Acanthopanax senticosus),
- ekstrakt z opuncji figowej,
- wyciąg z howenii słodkiej,
- wyciąg z czerwonego żeń-szenia,
- sok z gruszek azjatyckich (np. koreańskiej, chińskiej).
Podsumowując, najświeższe doniesienia naukowe sugerują, że nawet umiarkowane ilości spożywanego alkoholu nie wywierają korzystnego wpływu na zdrowie człowieka, stąd spożycie napojów alkoholowych nie jest obecnie zalecane.
Wysoka częstotliwość występowania kaca alkoholowego wiąże się z poważnymi konsekwencjami społecznymi, ekonomicznymi i zdrowotnymi.
Najbardziej efektywną metodą przeciwdziałania wystąpieniu „syndromu dnia następnego” jest ograniczenie spożycia alkoholu do maksymalnie 2 drinków podczas spotkania towarzyskiego.
Przeczytaj również:
Witamina C na kaca – czy faktycznie działa?
Źródła:
- Pittler M.H., Verster J.C., Ernst E.: Interventions for preventing or treating alcohol hangover: systematic review of randomised controlled trials. BMJ. 2005 Dec 24;331(7531):1515-8.
- Jayawardena R., Thejani T., Ranasinghe P., et al.: Interventions for treatment and/or prevention of alcohol hangover: Systematic review. Hum Psychopharmacol. 2017 Sep;32(5).
- Wood A.M., Kaptoge S., Butterworth A.S., et al.: Risk thresholds for alcohol consumption: combined analysis of individual-participant data for 599 912 current drinkers in 83 prospective studies. Lancet. 2018 Apr 14;391(10129):1513-1523.
- Verster J.C., Scholey A., van de Loo A.J.A.E., et al.: Updating the Definition of the Alcohol Hangover. J Clin Med. 2020 Mar 18;9(3):823.
- Verster J.C., Arnoldy L., Benson S., et al.: The Alcohol Hangover Research Group: Ten Years of Progress in Research on the Causes, Consequences, and Treatment of the Alcohol Hangover. J Clin Med. 2020 Nov 16;9(11):3670.
- Zhang X., Liu Y., Li S., et al.: Alcohol consumption and risk of cardiovascular disease, cancer and mortality: a prospective cohort study. Nutr J. 2021 Feb 1;20(1):13.
