Dlaczego warto stosować kosmetyki z filtrem?
Nie ma większego organu w naszym ciele niż skóra. I nie ma drugiego tak prostego sposobu, aby aktywnie przeciwdziałać nowotworom, jak poprzez aplikowanie kremów z filtrem. Wieloletnie rzetelne badania przeprowadzone w różnych zakątkach świata wykazały, że regularne aplikacje kremów z SPF zapobiegają nowotworom skóry oraz jej stanom przednowotworowym. Nieocenioną korzyścią płynącą ze stosowania kremów z filtrami przeciwsłonecznymi jest także udowodniony efekt przeciwstarzeniowy.
Co to są filtry SPF?
Określenie SPF (Sun Protection Factor) oznacza stopień ochrony przed promieniowaniem UVB, jaki zapewnia nam kosmetyk. Wskaźnik SPF mówi, ile razy większą dawkę promieniowania słonecznego może przyjąć nasza skóra po aplikacji kremu z filtrem, aby nie doszło do wytworzenia rumienia. Wyższy SPF oznacza zatem większą ochronę i możliwość dłuższego przebywania na słońcu. W praktyce nie ma jednak kremu, który chroniłby całkowicie przed promieniowaniem słonecznym, stąd konieczna jest ponowna aplikacja kremu po 2 godzinach w warunkach plenerowych, po kąpieli, spoceniu czy otarciu ręcznikiem. Warto zwrócić uwagę, że SPF dotyczy wyłącznie promieniowania UVB. Nie każdy krem z filtrem SPF zapewnia ochronę przeciw UVA.
Promieniowanie UVB i UVA
Promieniowanie ultrafioletowe jest częścią promieniowania elektromagnetycznego emitowanego przez słońce. Jest niewidzialne dla człowieka. Z praktycznego punktu widzenia największe efekty na skórze wywołuje promieniowanie UVB o krótszej długości fali (290 nm-320 nm) oraz UVA (długość fali 320 nm- 400 nm).
W naszej szerokości geograficznej UVB dociera do powierzchni Ziemi głównie w sezonie wiosenno-letnim, a jego natężenie jest największe w godzinach okołopołudniowych. Działa powierzchownie w naskórku, odpowiadając za tworzenie opalenizny i witaminy D, ale także oparzeń słonecznych. Z kolei UVA towarzyszy nam przez cały rok w niezmienionym natężeniu. W skórze penetruje głębiej i w głównej mierze prowadzi do przyspieszonego starzenia.
UVB nie przechodzi przez szklane powierzchnie, penetruje natomiast przez wodę, co tłumaczy ryzyko oparzeń słonecznych w czasie kąpieli. Dla odróżnienia UVA penetruje przez szkło, zatem osoby dbające o swój wygląd, nadwrażliwe na słońce oraz przyjmujące leki uwrażliwiające na promieniowanie UV powinny szczególnie pamiętać o ochronie przeciwsłonecznej przez cały rok, nawet jeśli spędzają większą część dnia wewnątrz budynku czy w samochodzie.
UVB i w mniejszym stopniu UVA odgrywają rolę w tworzeniu nowotworów skóry poprzez wywołanie lokalnej immunosupresji i mutacji DNA keratynocytów.
Efekt przeciwstarzeniowy kosmetyków z filtrem
W wielu badaniach wykazano skuteczność fotoprotekcji w przeciwdziałaniu procesom starzenia. Stosowanie kremów z filtrem UV ogranicza powstawanie zmarszczek oraz zmian hiperpigmentacyjnych i naczyniowych.
Dzięki postępowi nauki wiemy, że stosowanie fotoprotekcyjnych kosmetyków nie powinno być ograniczone tylko do słonecznych sezonów, ale, dla zachowania młodego i zdrowego wyglądu, powinno stać się całorocznym, codziennym regularnym rytuałem.
Kto szczególnie powinien pamiętać o kremach z filtrem?
Fototyp określa naturalną zdolność do tworzenia opalenizny. W Polsce zdecydowana większość z nas posiada jasne fototypy skóry – od I do III. Oznacza to, że pierwsze ekspozycje słoneczne wywołają rumień. Niestety I fototyp skóry, czyli osoby o bardzo jasnej karnacji, często z rudymi bądź jasnymi blond włosami, niebieskimi lub zielonymi tęczówkami nie ma umiejętności tworzenia opalenizny, stąd każda ekspozycja słoneczna będzie wiązała się z powstaniem oparzenia, a to z kolei jest znany czynnik predysponujący do rozwoju czerniaka. Dlatego szczególnie ważne jest, aby osoby o bardzo jasnym fototypie chroniły się wybitnie przed słońcem, także poprzez stosowanie kremów z filtrem. Ponadto dzieci, osoby z nadwrażliwością na słońce, z tendencją do powstawania przebarwień, przyjmujące leki uwrażliwiające na promieniowanie ultrafioletowe, a także osoby po przeszczepieniach narządów powinny przykładać szczególną wagę do ochrony przeciwsłonecznej.
Czy korzystanie z kremów z filtrami SPF uniemożliwia tworzenie opalenizny i syntezę witaminy D w mojej skórze?
Tworzenie opalenizny w skórze chronionej filtrem UV występuje wolniej, jednak nie jest całkowicie zablokowane. Jest natomiast zdecydowanie bezpieczniejsze. Według badań naukowych nawet regularne stosowanie kremów z filtrem nie wpływa negatywnie na syntezę witaminy D, nie sprzyja osteoporozie ani wtórnej nadczynności przytarczyc.
Czy stosowanie kremów z filtrem SPF może pogorszyć mój trądzik?
Pierwsze kosmetyki służące fotoprotekcji pozostawiały kredowobiałą poświatę i mogły prowokować zaostrzenie trądziku.
Ponieważ ochronna przeciwsłoneczna powinna być stosowana przez cały rok, przy wyborze kosmetyku warto zwrócić uwagę, aby spełniał on aktualne potrzeby naszej skóry. Dzisiejsze kosmetyki z filtrami UV mają bardzo dobre właściwości kosmetyczne, a te dedykowane cerze trądzikowej oznakowane są jako niekomedogenne (nie przyczyniają się do powstawania zaskórników).
Filtry dla dzieci
Skóra dziecięca jest cienka, ma mniejszą zawartość melaniny i wykazuje niedojrzałość immunologiczną. Ponadto występuje w niej stosunkowo dużo komórek macierzystych, które łatwo ulegają mutacjom pod wpływem światła UV. Promieniowanie słoneczne penetruje w skórze dziecięcej głębiej i wywołuje szczególnie niekorzystne efekty. Skóra noworodków i niemowląt ulega oparzeniom wyjątkowo łatwo, dlatego w pierwszym roku życia dzieci powinny być maksymalnie chronione przed słońcem. Oparzenia słoneczne w dzieciństwie są jednym z najlepiej poznanych czynników predysponujących do rozwoju czerniaka. W badaniach naukowych wykazano, że regularne stosowanie fotoprotekcji u dzieci może ograniczyć rozwój znamion melanocytowych.
Źródła:
- Narbutt J., Wolska H., Kaszuba A., Langner A., Lesiak A., Maj J., Placek W., Reich A., Rudnicka L., Zegarska B.: Fotoprotekcja. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Część 1: Promieniowanie ultrafioletowe i preparaty zawierające filtry UV. Przegl Dermatol 2018, 105, 19-29.
- Narbutt J., Wolska H., Kaszuba A., Langner A., Lesiak A., Maj J., Placek W., Reich A., Rudnicka L., Zegarska B.: Fotoprotekcja. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Część 2: Stosowanie preparatów zawierających filtry UV.
Przegl Dermatol 2018, 105, 30–40. - Green A.C., Wiliams G.M., Logan V., Strutton G.M.: Reduced melanoma after regular sunscreen use: randomized trial follow-up.
J Clin Oncol 2011, 29, 257-263. - van der Pols J.C., Williams G.M., Pandeya N., Logan V.,Green A.C.: Prolonged prevention of squamous skin carcinoma of the skin by regular sunscreen use. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2006, 15, 2546-2548.
- Hughes M.C., Wiliams G.M., Baker P., Green A.C.: Sunscreen and prevention of skin aging: arandomized trial. Ann Intern Med 2013, 158, 781-790.
- Seite S., Fourtanier A.M.: The benefit of daily photoprotection. J Am Acad Dermatol 2008, 58, 160-166.
- Farrerons J., Barnadas M., Rodriguez J.: Clinically prescribed sunscreen (sun protection factor 15) does not decrease serum vitamin D concentrations sufficiently either to induce changes on parathyroid function or on metabolic markers. Br J Dermatol 1998, 139, 422-427.
- Mahmoud B.H., Ruvolo E., Hexsel C.L., Liu Y.,Owen M.R.,Kollias N., et al.: Impact of long-wavelength UVA and visible light on melanocomptetent skin. J Invest Dermatol 2010, 130, 2092-2097.
- Dennis L.K., Vanbeek M.J., Beane Freeman L.E., Smith B.J.,Dawson D.V.,Coughlin J.A.: Sunburns and risk of cutaneous melanoma: does age matter?
Acomprehensive meta-analysis. Ann Epidemiol 2008, 18, 614-627. - Pustisek N., Sikanic-Dugic N., Hirsl-Hecej V.: Acute skin damage in children and its consequences in adults.Coll Antropol 2010, 34, 233-237
