Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Projekt Mama 2024 (2)
X - Wiosenne porządki
X - Herbal Monasterium
X - Zajączek wielkanocny 2024
X - Układ pokarmowy
X - Alergia 2024
X - Sale do -50%
17

Szczepionka na kleszcze. Przed jakimi chorobami chroni?

Słuchaj artykułu

Wiosna i lato to pory roku, w których najczęściej mamy styczność z kleszczami. Ugryzienie przez kleszcza może być niebezpieczne dla zdrowia, dlatego warto wcześniej pomyśleć o profilaktyce. Jednym z takich działań są szczepienia. Przed jakimi chorobami uchroni Cię szczepionka na kleszcze? Kto przede wszystkim powinien się zaszczepić?

Szczepionka na kleszcze. Przed jakimi chorobami chroni?

Kleszcze – dlaczego są niebezpieczne? 

W Polsce występuje około kilkunastu gatunków kleszczy. Najczęściej spotykamy kleszcza pospolitego (Ixodes ricinus) oraz kleszcza łąkowego (Dermacentor reticulatus). Pasożytują one na ciele człowieka i zwierząt, przenosząc wirusy, bakterie i pierwotniaki. Na kontakt z kleszczami jesteśmy narażeni nie tylko podczas wypraw do lasu. Możemy natknąć się na nie również w parku czy przydomowym ogródku.   

Ugryzienie przez kleszcza może wywołać reakcję alergiczną oraz wiele chorób takich jak:

  • borelioza,
  • kleszczowe zapalenie mózgu,
  • babeszjoza,
  • gorączka Q,
  • anaplazmoza granulocytarna,
  • erlichioza monocytarna. 

Ochrona przed kleszczami
Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Jak działa szczepionka na kleszcze?

Nie ma uniwersalnej szczepionki, która chroni przed wszystkimi chorobami wywoływanymi przez kleszcze.

Używany powszechnie zwrot „szczepionka na kleszcze” dotyczy preparatu chroniącego jedynie przed kleszczowym zapaleniem mózgu. Nie zapobiega ona jednak boreliozie ani innym chorobom odkleszczowym.

Szczepienie na kleszczowe zapalenie mózgu (KZM)

Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) jest niebezpieczną chorobą zakaźną ośrodkowego układu nerwowego. Wywołuje ją wirus kleszczowego zapalenia mózgu (TBEV, ang. tick-borne encephalitis virus).  

Obecnie odnotowano 3 podtypy wirusa kleszczowego zapalenia mózgu: 

  • europejski,  
  • syberyjski, 
  • dalekowschodni. 

KZM to najczęściej występująca choroba odkleszczowa w Europie. Przechorowanie prowadzi do zmian neurologicznych, a w niektórych przypadkach stanowi także śmiertelne niebezpieczeństwo dla pacjenta. Oszacowano, że wśród dorosłych Europejczyków śmiertelność spowodowana KZM wynosi ok. 5% i zależy od podtypu wirusa. Natomiast w Polsce każdego roku odnotowujemy 200-300 przypadków zachorowania na KZM.

Aby zapobiec chorobie, warto się zaszczepić. Dostępne są dwie szczepionki, które występują dodatkowo w wariancie dla dzieci i dorosłych. Obie zawierają inaktywowany europejski szczep TBEV, ale chronią jednocześnie przed syberyjskim i/lub dalekowschodnim podtypem wirusa. 

Jedna szczepionka przeznaczona jest dla:

  • dzieci od 1. do 11. roku życia,
  • dzieci powyżej 12. roku życia oraz dorosłych.

Drugą szczepionkę mogą przyjąć: 

  • dzieci od 1. do 15. roku życia, 
  • dzieci powyżej 16. roku życia oraz dorośli.

Szczepionkę przeciwko KZM przyjmujemy domięśniowo, w cyklu zawierającym trzy dawki podstawowe. Nie zapewnia ona jednak ochrony na całe życie, dlatego konieczne są dawki przypominające. Pierwszą z nich przyjmujemy po 3 latach od zakończenia podstawowego cyklu szczepień. Następne dawki aplikujemy co 5 lat.

Szczepionka na KZM – czy każdy może się nią zaszczepić?

Przeciwwskazania do przyjęcia szczepionki to m.in.: 

  • ostra faza choroby (bez względu na występowanie gorączki), 
  • silna reakcja alergiczna na wcześniejsze dawki szczepionki, 
  • występowanie reakcji alergicznych na składniki szczepionki i białka jaja kurzego. 

Szczepienia przeciw KZM nie powinny być również działaniem profilaktycznym po kontakcie z kleszczami.

Nie przeprowadzono badań odnośnie bezpieczeństwa stosowania szczepionki u kobiet w ciąży. Korzyści i ryzyko związane z podaniem preparatu przyszłym mamom lekarz ocenia indywidualnie.

Ze względu na większe ryzyko zachorowania na KZM powinni się zaszczepić: 

  • osoby pracujące w lesie, 
  • stacjonujące wojska oraz funkcjonariusze straży pożarnej i granicznej, 
  • pracownicy gospodarstw rolnych, 
  • osoby podróżujące oraz znajdujące się na terenach endemicznych, 
  • uczestnicy zajęć terenowych, obozów, kolonii i tzw. zielonych szkół,  
  • osoby spędzające wolny czas w lesie, parkach lub na łąkach (np. grzybiarze, wędkarze, osoby uprawiające wycieczki rowerowe i piesze), 
  • osoby spożywające niepasteryzowane mleko i produkty mleczne. 

Szczepionka na KZM – czy jest skuteczna?

Obie szczepionki przeciw KZM cechują się wysokim bezpieczeństwem i skutecznością. Po przyjęciu trzech dawek podstawowych przez osoby poniżej 50. roku życia skuteczność szczepionki oszacowano na 95%. Warto dodać, że przeciwciała ochronne pojawiają się nawet u 90% osób, które otrzymają pierwszą dawkę szczepionki. 

Przeciwko KZM możemy zaszczepić się przez cały rok, jednak najlepiej zrobić to zimą. Dzięki temu ochronimy się przed kleszczami jeszcze przed wiosną.

Szczepionka na KZM – cena 

Lekarz kwalifikuje pacjenta do szczepienia przeciw KZM, a szczepionka jest dostępna na receptę. Koszt pojedynczej dawki jest bardzo zróżnicowany i waha się od 70 do 170 zł (w zależności od miejsca zakupu preparatu). Za cały cykl szczepienia w trzydawkowym schemacie zapłacimy zatem od ok. 210 do nawet 510 zł.  


Szczepionka na boreliozę – czy jest dostępna? 

Borelioza to choroba wywoływana przez bakterie z rodzaju Borrelia, które są przenoszone przez kleszcze.

Mimo intensywnych badań wciąż nie ma dopuszczonej do użytku szczepionki przeciw boreliozie.

Firmy farmaceutyczne cały czas pracują nad jej stworzeniem. Obiecującym preparatem wydaje się szczepionka VLA15, którą opracowują Valneva SE i Pfizer. Jest to aktualnie jedyna szczepionka przeciw boreliozie, która jest badana klinicznie.

Szczepionka wykorzystuje technologię mRNA, która jest obecnie wykorzystywana w szczepionkach przeciwko wirusowi SARS-CoV-2. Znajduje się w niej antygen – białko powierzchniowe A (OspA) wyizolowane ze śliny krętków Borrelia burgdorferi. Szczepionka zawiera sześć serotypów tego białka, które są najbardziej rozpowszechnione w Europie oraz Ameryce Północnej.

Dotychczasowe badania przedkliniczne i kliniczne wykazały wysoką odpowiedź układu odpornościowego oraz duże bezpieczeństwo stosowanego preparatu. Szczepionka VLA15 otrzymała oznaczenie Fast Tract, nadane przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA). Oznacza to, że prace nad nią są wysokim priorytetem. Aktualnie trwają badania kliniczne fazy III, w tym na ochotnikach z Polski. 

Firmy farmaceutyczne prognozują, że szczepionka przeciw boreliozie zostanie dopuszczona do obrotu w 2025 r

Przeczytaj również:
Borelioza. Jak rozpoznać wczesną infekcję po ukąszeniu kleszcza?


Źródła
Zwiń
Rozwiń
  • Kuchar E., Zajkowska J., Flisiak R., Mastalerz-Migas A., Rosińska M., Szenborn L., Wdówik P., Walusiak-Skorupa J., (2021). Epidemiologia, diagnostyka i profilaktyka kleszczowego zapalenia mózgu w Polsce i wybranych krajach europejskich–stanowisko polskiej grupy ekspertów. Medycyna Pracy, 72(2), 193-210. 
  • https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/kleszczowe-zapalenie-mozgu/ (data dostępu 21.06.2021) 
  • https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/KleszczoweZapalenieMozgu-raport-PZH_2021.pdf (data dostępu 21.06.2021) 
  • https://diag.pl/pacjent/szczepionka-na-borelioze-czy-i-kiedy-sie-pojawi-najnowsze-informacje/ (data dostępu 21.06.2021) 
  • https://valneva.com/press-release/valneva-announces-positive-initial-results-for-phase-2-study-of-lyme-disease-vaccine-candidate/ (data dostępu 21.06.2021) 
  • https://pl.gsk.com/media/902190/encepur-adults-ulotka-30_04_2020.pdf (data dostępu 21.06.2021) 
  • https://www.pfizerpro.com.pl/sites/default/files/fsme-immun_0.5ml_ll-pld_31.07.2017.pdf (data dostępu 21.06.2021). 
Daj nam znać, co myślisz o tym artykule

Wpisz swój komentarz...
Imię

  1. 25 marca 2024, 10:33
    Stefan

    Super dobry program.

Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę