5 pytań o suplementację w ciąży – jak dokonać właściwego wyboru?

1. Gdzie szukać informacji na temat zaleceń w zakresie suplementacji dla kobiet w ciąży?

Solidnym źródłem wiedzy i najnowszych wytycznych są rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Nad rekomendacjami w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących, opracował zespół aż sześciu profesorów z różnych polskich ośrodków naukowych. Na podstawie swojego doświadczenia popartego badaniami, zebrali najważniejsze odkrycia współczesnej medycyny. Oprócz PTG ważnym źródłem jest też Instytut Matki i Dziecka.

2. Kiedy zacząć suplementację i kiedy ją zakończyć?

Niektóre witaminy i mikroelementy należy suplementować jeszcze przed planowanym zajściem w ciążę, podczas jej trwania oraz w okresie karmienia piersią. Dlaczego warto uzupełniać dietę o odpowiednie składniki odżywcze jeszcze w okresie prekoncepcyjnym?  Chociażby dlatego, że spożywanie 0,4 mg kwasu foliowego w okresie przed poczęciem dziecka zmniejsza ryzyko, że będzie cierpieć na wady ośrodkowego układu nerwowego. Optymalna podaż makro i mikroelementów oraz witamin pozytywnie wpływa na wewnątrzmaciczne wzrastanie płodu i zdrowie matki. Brak równowagi między poszczególnymi składnikami (niedobór lub nadmiar) może stanowić czynnik obniżający szanse na zajście w ciążę i jej prawidłowy dalszy rozwój.

3. Jakie składniki są kluczowe dla prawidłowego rozwoju płodu?

Nie ma jednego, sprawdzonego przepisu na idealną suplementację. Powody są niezwykle proste – każda kobieta jest nieco inna, a ze względu na aspekty etyczne, nie przeprowadza się badań doświadczalnych na kobietach w ciąży i ich dzieciach w trosce o ich zdrowie i życie. Nawet bez tego wiemy, że wśród składników, które mają udowodniony pozytywny wpływ wyróżniamy:

• kwas foliowy – jego niedobór może być przyczyną niedokrwistości i wystąpienia wad układu nerwowego u dziecka. Rekomendowana dawka podczas ciąży to 0,4 mg/dobę.
• wielonienasycone kwasy tłuszczowe – zmniejszają ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego i wpływają na wzrost masy urodzeniowej dziecka.
• żelazo – zapobiega niedokrwistości podczas ciąży i laktacji. Dzienna zawartość żelaza w diecie kobiety ciężarnej powinna wynosić 26 -27 mg.
• jod – zmniejsza ryzyko powstania wola tarczycowego u ciężarnej i niedorozwoju umysłowego u dziecka. Zapotrzebowanie na jod w ciąży wzrasta do ok. 200 µg/dobę.
• witamina D  – zmniejsza ryzyko zaburzeń mikroflory pochwy i infekcji intymnych i jest niezbędna do utrzymania prawidłowej gospodarki wapniowej i fosforanowej w organizmie. Rekomendowana dawka dla kobiet w ciąży to 2000 IU/dobę.

4. Czym tak naprawdę różnią się między sobą preparaty dla przyszłych i karmiących mam?

Na rynku dostępne są suplementy diety w formie kapsułek, tabletek czy płynów. Należy jednak podkreślić, że nie każdy z nich zawiera wszystkie niezbędne dla organizmu kobiety w ciąży składniki. Jeżeli już znajdziemy odpowiedni wieloskładnikowy preparat, pamiętajmy, że składniki powinny być dobrane w odpowiednich proporcjach (zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego). Warto też zwrócić uwagę na producenta i wybrać preparat firmy sprawdzonej, specjalizującej się w produktach dla kobiet.

5. Jak mądrze uzupełniać składniki odżywcze podczas ciąży i w okresie karmienia piersią?

Główną zasadą, jaka powinna przyświecać przyszłym mamom to: więcej nie znaczy lepiej! Tak samo jak to, że jesteś w ciąży nie sprawia, że zaczynasz jeść za dwoje (tylko dla dwojga), tak samo i dawki suplementów powinny być dostosowane do Twoich potrzeb. Należy stosować normalną, urozmaiconą dietę i wybrany (jeden) preparat w celu uzupełnienia jej w niezbędne substancje. Pamiętajmy też, że suplementację najlepiej rozpocząć już w czasie planowania ciąży i kontynuować przez cały okres ciąży oraz w czasie karmienia piersią.

Źródła:

• Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących, Ginekol Pol. 2014, 85, 395-399,
• http://www.who.int/elena/titles/guidance_summaries/daily_iron_pregnancy/en/,
• Poradnik Żywienia dla kobiet w ciąży, Opracowanie Merytoryczne Dorota Świątkowska mgr inż. żywienia człowieka; publikacja pod patronatem Instytutu Matki i Dziecka, s.17.