Bóle kręgosłupa u młodzieży – co może być ich przyczyną?
Ból pleców w młodym wieku może być spowodowany takimi czynnikami, jak niska aktywność fizyczna, szybki skok wzrostowy, nadwaga, stres czy zbyt mała ilość snu. Często za ich źródło uważa się skoliozę i zbyt ciężkie szkolne plecaki, jednak na ten moment badania nie potwierdziły tego związku.
Bóle kręgosłupa stanowią powszechną dolegliwość w populacji osób dorosłych, rzadko jednak zwraca się uwagę na fakt, że coraz częściej dotyczą one także dzieci i młodzieży. Bóle pleców w młodym wieku mają niejasną etiologię, a częstotliwość ich występowania rośnie wraz z wiekiem. W grupie nastolatków między 14. a 16. rokiem życia co piąty doświadcza dolegliwości bólowych ze strony kręgosłupa, a nawet do 70% uczniów przeżyło przynajmniej jeden epizod bólowy.
Ból kręgosłupa u młodych ludzi – czynniki ryzyka
Według badań blisko 80% zespołów bólowych kręgosłupa u młodzieży nie posiada konkretnej przyczyny i nie zostało poprzedzonych urazem układu ruchu. Podkreśla się rolę czynników ryzyka, które mogą predysponować do jego rozwinięcia. Należą do nich:
- niska aktywność fizyczna, ale także uprawianie sportów kontaktowych,
- płeć żeńska,
- szybki skok wzrostowy,
- stres,
- niska jakość snu,
- nadwaga,
- zaburzenia psychiczne,
- palenie papierosów,
- obecność bólów kręgosłupa w historii rodzinnej.
U młodzieży cierpiącej na dolegliwości bólowe kręgosłupa wzrasta ryzyko ponownych problemów w przyszłości.
Bóle kręgosłupa u młodzieży a skolioza
Skoliozy są powszechną wadą postawy u młodzieży i większość rodziców upatruje w nich źródła dolegliwości bólowych, jednak w świetle wielu badań związek ten nie został wyjaśniony i dlatego uznaje się, że sama deformacja kręgosłupa nie przekłada się na pojawienie się bólu pleców u dzieci. Przyczyn należy szukać gdzie indziej.
Ból pleców u dziecka a plecaki
Za ból pleców u dziecka obwinia się często zbyt ciężkie plecaki szkolne, które nie są dostosowane do wagi uczniów. Wytyczne dotyczące bezpiecznej wagi plecaka rekomendują, by jego ciężar nie przekraczał 10-15% ciężaru ciała osoby go noszącej, jednak niektóre badania biomechaniczne sugerują, iż nawet plecak o wadze 10% masy ciała dziecka jest w stanie wywołać zmianę postawy ciała i przeciążenie mięśni. Mimo tego w tej chwili informacje dotyczące bezpośredniego związku między dolegliwościami bólowymi kręgosłupa a ciężkimi plecakami są niejasne, a same plecaki uważa się za umiarkowany czynnik ryzyka.
Ból pleców u dziecka – symptomy alarmowe
Za sygnały alarmowe wymagające pilnej konsultacji lekarskiej uznaje się:
- nocne bóle kręgosłupa,
- niewyjaśniony nagły spadek masy ciała,
- deficyty neurologiczne,
- poranną sztywność przedłużającą się powyżej 30 minut.
Tak samo bóle utrzymujące się dłużej niż 4 tygodnie powinny być konsultowane z klinicystą.
Bolące plecy u dziecka – jak można pomóc?
Gdy dziecko narzeka na ból pleców, pomocna jest zmiana codziennych nawyków – regularna aktywność fizyczna i prowadzenie zbilansowanej diety. Doraźnie w przypadku istniejących już dolegliwości zaleca się ciepłe okłady i kąpiele oraz łagodne środki przeciwbólowe na bazie ibuprofenu, w celu wyciszenia stanu zapalnego. Zalecane jest również zadbanie o prawidłową higienę snu dziecka – twardy materac i małą poduszeczkę pod głowę oraz nieprzerwany 8-9-godzinny sen nocny.
Dodatkowo dużą rolę w procesie leczenia młodzieży odgrywa edukacja oparta na terapii kognitywnej, czyli objaśnieniu, że bóle, których doświadczają, nie świadczą o uszkodzeniu kręgosłupa, nie wymagają szczególnego oszczędzania się i unikania wysiłku fizycznego oraz nie muszą nasilać się z wiekiem, a są związane przede wszystkim ze stresem i napięciem mięśni.
Gdy dziecko bolą plecy, a dolegliwości stają się uporczywe, warto udać się na konsultację do lekarza ortopedy lub do fizjoterapeuty. Odpowiednio dobrane ćwiczenia w połączeniu z masażem i terapią manualną powinny szybko pomóc uporać się z bólem.
Pamiętajmy, że nawyki, które przyjmie dziecko, pozostaną z nim przez całe życie, dlatego warto zachęcać je do dbania o prawidłową postawę i prawidłowe podnoszenie przedmiotów, dużo ruchu – zwłaszcza jak najwięcej spacerów zamiast przejażdżek autobusem oraz o różnorodność posiłków.
Źródła:
- K. O’Sullivan, M. O’Keeffe, B. B. Forster, S. R. Qamar, A. van der Westhuizen, and P. B. O’Sullivan, “Managing low back pain in active adolescents,” Best Pract. Res. Clin. Rheumatol., vol. 33, no. 1, pp. 102–121, Feb. 2019.
- M. A. Moreno, “Low Back Pain in Children and Adolescents,” JAMA Pediatr., vol. 171, no. 3, p. 312, Mar. 2017.
- T. P. Yamato, C. G. Maher, A. C. Traeger, C. M. Wiliams, and S. J. Kamper, “Do schoolbags cause back pain in children and adolescents? A systematic review.,” Br. J. Sports Med., vol. 52, no. 19, pp. 1241–1245, Oct. 2018.
- F. Balagué and F. Pellisé, “Adolescent idiopathic scoliosis and back pain.,” Scoliosis spinal Disord., vol. 11, no. 1, p. 27, 2016.
- Dorota Sienkiewicz1, Wojciech Kułak1, Elżbieta Gościk2, Bożena Okurowska-Zawada1, and Grażyna Paszko-Patej1, “Bóle kręgosłupa w wieku dziecięcym – kolejne wyzwanie dla współczesnej medycyny.”
Jakość snu jest czynnikiem, który zawsze możemy zmienić. Jednym z niedocenianych jest materac. Źle dobrany może być przyczyną wielu problemów, również u nastolatków. Ja dla swojego syna, który również miał takie problemy zamówiłam materac na wymiar, dostosowany do jego potrzeb. Polecam!
Trzeba uczyć zdrowych nawyków, zwłaszcza jeśli chodzi o pozycję siedzenia dziecka bo jeśli się jej nie nauczy w młodym wieku to może potem być tylko gorzej. Poza tym dobrze też zwrócić uwagę na trzymanie wagi i stres u pociechy bo nawet takie rzeczy mogą wpłynąć na kręgosłup.
dokładnie tak! Moja córka nie miała dużych problemów, ale jednak kręgosłup bolał, więc poszłyśmy do ortopedy. Doktor zalecił basen i pilnowanie postawy. Wcześniej na to nie zwracałam uwagi, ale teraz już wiem co i jak