Bostonka (choroba bostońska) – co to jest, jak zaraża i jak długo trwa?

Bostonka – objawy

Pierwsze objawy bostonki nie są charakterystyczne. Po 3-5 dniowym okresie wylęgania, który zazwyczaj jest bezobjawowy, chorzy zgłaszają:

• pogorszenie samopoczucia,
• zmniejszenie apetytu,
• ból gardła. 

Pojawia się także gorączka, która zwykle nie przekracza 39⁰C. Ustępuje ona samoistnie w ciągu 48 godzin.

Po 1-2 dniach gorączki pojawia się ból gardła i zmiany na łukach podniebiennych w postaci pęcherzyków otoczonych czerwoną obwódką. Pęcherzyki mogą być wypełnione przezroczystym lub mlecznym płynem. Dosyć szybko pękają i pozostają po nich nadżerki, czyli drobne ranki przypominające afty. Na podstawie tego charakterystycznego obrazu można rozpoznać herpanginę (ostre zapalenie gardła). Często z powodu silnego bólu samo przełykanie śliny sprawia problem, a dzieci odmawiają jedzenia i picia.

Wysypka skórna na dłoniach i podeszwach stóp rozwija się w ciągu 1-2 dni w postaci płaskich, czerwonych plam, czasem z pęcherzami. Może również pojawić się na:

• kolanach,
• łokciach,
• pośladkach,
• w okolicy narządów płciowych.

Zdarza się, że pęcherzyki pękają, przekształcając się w wyjątkowo bolesne owrzodzenia. Mogą występować także łagodne objawy ze strony układu pokarmowego lub oddechowego.

Po ustąpieniu zmian skórnych czasem obserwuje się łuszczenie skóry na dłoniach i stopach, w cięższych przypadkach skóra może odchodzić dużymi płatami. Po zakończeniu choroby zdarzają się także zmiany na paznokciach w postaci białych linii/bruzd na płytkach paznokciowych, a także łuszczenie i odwarstwianie całych płytek paznokciowych. Zmiany te pojawiają się zwykle późno, bo średnio 1,5 miesiąca po przebyciu choroby.

Bostonka – powikłania

Najczęstszymi powikłaniami w przypadku choroby dłoni, stóp i jamy ustnej są:

• odwodnienie z powodu odmowy przyjmowania płynów, gorączki i czasem biegunki,
• nadkażenia bakteryjne – zdarzają się szczególnie u dzieci, które rozdrapują zmiany skórne z powodu nasilonego świądu (szczególnie u dzieci z atopowym zapaleniem skóry, u których objawy są bardziej nasilone).

Bardzo rzadko choroba ta może wiązać się z powikłaniami neurologicznymi, m.in. z:

• zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych,
• zapaleniem mózgu, 
• porażeniem wiotkim.

Bostonka – zaraźliwość

Zakażenie przenosi się przez bezpośredni kontakt z wydzielinami lub wydalinami (choroba brudnych rąk). Do zakażenia bostonką może dojść poprzez:

• nieumyte ręce,
• powierzchnie zanieczyszczone wirusem (np. zabawki, blaty, klamki),
• ślinę,
• plwocinę,
• śluz z nosa,
• płyn z pęcherzyków wysypki,
• kał (kontakt może nastąpić np. przy zmianie pieluszki),
• drogę kropelkową (podczas kaszlu lub kichania), 
• bliski kontakt z osobą chorą, np. przytulanie.

Bostonka – leczenie 

Choroba dłoni stóp i jamy ustnej jest wywoływana przez wirusy, dlatego nie ma na nią skutecznego leku. 

Podawanie antybiotyków w przypadku bostonki jest bezzasadne. 

Leczenie polega na łagodzeniu objawów choroby, które najczęściej są łagodne i ustępują samoistnie w ciągu 7-10 dni (nie licząc późniejszych objawów związanych z paznokciami).

W przypadku wystąpienia gorączki konieczne jest jej obniżanie. W początkowej fazie choroby bostońskiej, gdy nie jesteśmy jeszcze pewni, czy dziecko choruje na bostonkę czy na ospę, nie należy podawać ibuprofenu, gdyż przy ospie wietrznej wielokrotnie zwiększa ryzyko groźnych powikłań. Bezpieczniej zatem jest stosować paracetamol.

Dolegliwości związane z bólem w jamie ustnej można złagodzić, podając do picia schłodzoną wodę lub lody (nie mogą być kwaśne).

Na uciążliwy świąd i pieczenie lekarz może zalecić leki o działaniu przeciwhistaminowym.

Silny ból gardła może prowadzić do odmowy przyjmowania płynów, a co za tym idzie – do odwodnienia, dlatego trzeba zwrócić uwagę na podawanie choremu płynów, najlepiej wody. Unikajmy kwaśnych napojów i posiłków, gdyż nasilają dolegliwości.

W przypadku nadkażeń bakteryjnych stosuje się antybiotyki – miejscowo lub doustnie/dożylnie – w zależności od nasilenia zmian bakteryjnych i zaleceń lekarskich.

Bostonka – profilaktyka

Aby uniknąć bostonki, przede wszystkim należy zadbać o:

• higienę osobistą, mycie rąk wodą i mydłem,
• dezynfekcję miejsc, powierzchni, przedmiotów, z których korzystamy wspólnie,
• unikanie kontaktu z osobami mającymi objawy choroby,
• izolację dzieci w trakcie trwania objawów gorączki, bólu gardła i wysypki.

Bostonka to choroba zakaźna, która najczęściej występuje wśród małych dzieci. W jej przebiegu widoczne są zmiany skórne, ból gardła oraz gorączka. Chorobę bostońską można leczyć jedynie objawowo, a ze względu na możliwe powikłania nie wolno jej lekceważyć.