Pierwsza wizyta u logopedy – jak się do niej przygotować?

Kim jest logopeda? 

Logopeda to osoba najczęściej pracująca z dziećmi, dlatego też utożsamianie go z oziębłym człowiekiem w kitlu jest mocno przesadzone. Logopedom zależy na prawidłowej wymowie innych ludzi, co jest procesem żmudnym i trudnym, dlatego też muszą mieć w sobie ogromne pokłady cierpliwości i empatii, jeśli chcą nawiązać przyjazny i bezpieczny kontakt z dzieckiem, z którym pracują. Warto o tym pamiętać, tym bardziej że dzieci nie zawsze są łatwymi pacjentami nie tylko do diagnozy, ale również do terapii. Dziecko nie rozumie, że coś z jego mową jest nie tak, a tym bardziej nie wie, dlaczego ma się akurat w danym momencie uczyć ładnie mówić, bo to „przyda się w dorosłym życiu”. W związku z tym logopeda musi być maksymalnie elastyczną osobą, która będzie potrafiła przygotować pomoce zajęciowe pod dziecko, a nie zapominajmy, że dzieci w terapii jest coraz więcej. 

Pierwsze spotkanie z logopedą 

W trakcie pierwszego spotkania z logopedą obecni są rodzice (najczęściej są to mamy, choć dobrze jak są oboje) lub opiekunowie prawni dziecka, którzy będą w stanie odpowiedzieć na zadawane im pytania, czyli tzw. wywiad logopedyczny. O co będą pytani? 

• o przebieg ciąży i porodu, 
• o leki przyjmowane przez matkę w trakcie ciąży i przebyte w jej trakcie choroby, 
• o ocenę noworodka (skala APGAR), 
• o rozwój fizyczny dziecka, 
• o sposób karmienia (piersią lub butelką) oraz jak długo to trwało, 
• o zaistniałe komplikacje, choroby dziecka,  
• czy stosowano smoczek i do kiedy, 
• kiedy dziecko zaczęło głużyć, gaworzyć, wymawiać pierwsze słowa itd., 
• czy w rodzinie występowały np. opóźniony rozwój mowy, jąkanie, wady wymowy, wady rozwojowe (np. słuchu), 
• o wykształcenie rodziców, a także, w jakim środowisku dziecko się wychowuje. 

Wszystkie te pytania stawiane są nie bez powodu. Chcąc dobrze poznać dziecko, logopeda musi wiedzieć, jak przebiegał jego rozwój od najwcześniejszych dni, a także czy pojawiły się czynniki, które ten rozwój mogły zaburzyć lub na niego wpłynąć. Nie bójmy się więc szczerze odpowiadać, ale również mówić o swoich obawach i zadawać własne pytania, na które logopeda udzieli jasnej odpowiedzi lub pokieruje rodzica dalej.  

Diagnoza logopedyczna 

Diagnozy logopedycznej, podobnie jak wywiadu nie należy się bać! To nic innego jak obserwacja dziecka, a także uczestniczenie w zabawie z maluchem. Logopeda nawiąże również bezpośredni kontakt z dzieckiem, zadając mu proste pytania, np. z kim przyszedł do gabinetu, jaki ma kolor jego bluzeczka itd. Oprócz mowy swobodnej i spontanicznej logopeda sprawdza: 

• zachowanie i koncentrację, 
• zgryz i stan zębów (w razie wątpliwości pokieruje rodzica do stomatologa lub na konsultację ortodontyczną), 
• sposób oddychania (czy dziecko oddycha nosem, czy przez usta), 
• sposób połykania (infantylne (z którego dziecko z czasem wyrasta) lub dorosłe), 
• budowę i sprawność narządów artykulacyjnych (pracę języka, warg, podniebienia miękkiego, napięcie mięśniowe – w razie wątpliwości może pokierować rodzica do innych specjalistów np. laryngologa, foniatry, neurologa, psychologa), 
• głos, 
• drożność nosa, 
• migdałki, 
• rozumienie (m.in. pojedynczych wyrazów, prostych poleceń, nazw przedmiotów, części ciała, a u starszych dzieci: rozumienie zdań nielogicznych, treści przysłów, opowiadanie), 
• słuch fonemowy (logopeda podaje 2-5 podobnie brzmiących słów i sprawdza, czy dziecko odróżnia głoski dźwięczne i bezdźwięczne np. półka – bułka, domek – Tomek itd.), 
• nadawanie mowy (wymowę poszczególnych głosek, powtarzanie wyrazów, sylab, złożeń dwuwyrazowych, zdań), 
• pamięć, 
• lateralizację (która ręka jest dominująca, a co za tym idzie – dominująca półkula mózgu). 

Diagnoza logopedyczna ma zazwyczaj formę zabawy, w której dziecko chętniej się otworzy i nawiąże kontakt z terapeutą. Zdarza się, że diagnoza trwa dłużej niż jedno spotkanie, czym nie należy się martwić. Logopeda bowiem musi dokładnie sprawdzić poszczególne rzeczy, aby móc postawić prawidłową diagnozę. Po jej postawieniu logopeda opracowuje plan terapii i zaczyna regularne spotkania z dzieckiem, których czas trwania zależy od wieku i możliwości malucha. 

Kilka rad dla rodzica przed pierwszą wizytą u logopedy 

• Przygotuj się do spotkania z logopedą, zabierz ze sobą wypisy ze szpitala, karty zdrowia dziecka lub zapisz sobie na kartce ważniejsze informacje, które mogą mieć duże znaczenie dla specjalisty. 
• Nie bój się zadawać pytań, logopeda jest po to, by Ci pomóc, pokierować dalej lub wskazać, jak postępować z dzieckiem. 
• Jeśli obawiasz się reakcji dziecka, przed spotkaniem porozmawiaj z nim, wyjaśnij, kim jest logopeda i w jakim celu się do niego udajecie. 
• Poradź się innych rodziców, którzy mieli już styczność z logopedą. 
• Jeżeli po spotkaniu z logopedą masz wątpliwości, skontaktuj się z innym specjalistą, aby mieć porównanie. 

Wizyta u logopedy jest standardowym spotkaniem, które ma na celu sprawdzenie poziomu rozwoju dziecka i wdrożenie ewentualnego postępowania. Im wcześniej logopeda obejrzy dziecko, tym lepiej, ponieważ wcześniejsza terapia pozwala na wyeliminowanie nieprawidłowości, które w przyszłości mogą się utrwalić, a co gorsza rzutować na całe późniejsze życie. Nie bójmy się zatem korzystać z pomocy logopedy!