Prawidłowy rozwój funkcji pokarmowych
Każde prawidłowo rozwijające się dziecko od narodzin przechodzi przez określone etapy spożywania pokarmów. Zachodzi wówczas u niego rozwój funkcji pokarmowych. Co warto o nim wiedzieć? Jak przebiega prawidłowy rozwój umiejętności spożywania pokarmów?
Rozwój funkcji pokarmowych
Dziecko wraz z rozwojem przechodzi przez kolejne etapy spożywania pokarmów, do których należą:
- ssanie,
- jedzenie łyżeczką,
- picie z kubka.
Aby każda z tych umiejętności mogła się rozwinąć, dziecko musi się do tego odpowiednio przygotować. Marsha Dunn Klein i Nancy Harrs opracowały tabelę, która ukazuje prawidłowy przebieg rozwoju funkcji pokarmowych u dziecka.
Jedzenie z butelki
Na odruch ssania, który jest niezbędny podczas karmienia dziecka butelką, składają się dwie ważne właściwości:
- ruchy żuchwy,
- umiejętność wytworzenia ciśnienia w buzi, dzięki czemu pokarm może zostać zassany.
Karmienie butelką wiąże się z wyborem odpowiedniego produktu. Podstawą jest dobór smoczka. Warto wybrać smoczek, który da dziecku możliwość zaciągania pokarmu. Unikajmy smoczków, z których mleko wypływa samoistnie, ponieważ zaburza to proces ssania. Pamiętajmy, aby dziecko było karmione butelką ułożoną pod kątem 90⁰. Taki sposób karmienia wpływa na prawidłowy rozwój żuchwy. Niweluje również fizjologiczny tyłozgryz, który jest naturalnym zjawiskiem występującym u dziecka, jednak z czasem powinien zanikać.
Wiek dziecka | Umiejętność |
od momentu narodzin do 2. miesiąca życia | dziecko, leżąc na plecach, unosi rączki do buzi |
3,5 miesiąca | dziecko odróżnia pierś od butelki z pokarmem |
4 miesiące | dziecko zaczyna obejmować rączkami butelkę |
4,5 miesiąca | dziecko trzyma butelkę obiema rączkami |
5,5 miesiąca | dziecko trzyma butelkę obiema rączkami, potrafi również objąć butelkę jedną rączką |
18-24 miesiące | dziecko potrafi odepchnąć butelkę od siebie i zaprotestować, gdy jest już najedzone |
Gryzienie
Gryzienie jest czynnością, która nie przychodzi samoistnie – dziecko uczy się jej wraz z rozwojem i od pierwszych dni życia przygotowuje się do nabycia tej ważnej umiejętności.
Wiek dziecka | Umiejętność |
od 1. do 4. miesiąca życia | wkładanie rączek do buzi i ssanie palców |
3 miesiące | palce zostają zastąpione gryzakami i grzechotkami |
5-6 miesięcy | dziecko zaczyna chwytać jedzenie dziąsłami, np. startą marchewkę lub jabłko |
6,5-7 miesięcy | dziecko potrafi odgryzać kawałki biszkoptów lub herbatników |
9 miesięcy | dziecko ssie herbatniki i biszkopty, a także spożywa miękkie owoce, np. banany |
1 rok | dziecko potrafi żuć miękkie pokarmy, np. herbatniki |
2 lata | dziecko spożywa zróżnicowany pokarm |
Spożywanie pokarmów łyżeczką
Dziecko bardzo wcześnie reaguje na podawanie pokarmu łyżeczką, ponieważ kojarzy to z zaspokajaniem głodu. Z czasem, gdy staje się coraz bardziej samodzielne, nie chce być karmione przez opiekuna i samo próbuje jeść łyżką. Samodzielne jedzenie sprawia dzieciom ogromną radość i daje poczucie sprawstwa.
Wiek dziecka | Umiejętność |
od 4. do 7. miesiąca życia | dziecko otwiera buzię, gdy widzi zbliżającą się łyżeczkę z pokarmem |
9 miesięcy | dziecko karmione łyżeczką ściąga z niej pokarm, potrafi również bawić się łyżką, np. wkładając ją do kubeczka lub uderzając nią o stół |
12-14 miesięcy | dziecko samodzielnie próbuje kierować łyżeczkę z pokarmem w stronę jamy ustnej |
15-18 miesięcy | dziecko próbuje nabierać pożywienie łyżeczką i skierować ją do buzi |
2 lata | dziecko samodzielnie podnosi łyżkę w stronę ust (podobnie jest z widelcem) |
3 lata | dziecko potrafi samodzielnie wbijać widelec w kawałki jedzenia |
Picie z kubka
Umiejętność picia z kubka, podobnie jak jedzenia przy pomocy łyżeczki, dziecko nabywa stopniowo. Na początku pije z pomocą osoby dorosłej, a później już samodzielnie.
Wiek dziecka | Umiejętność |
6 miesięcy | dziecko potrafi pić z kubeczka podtrzymywanego przez opiekuna |
12 miesięcy | dziecko samodzielnie trzyma kubeczek z napojem |
12-24 miesięcy | potrafi pić, korzystając ze słomki |
18-24 miesięcy | dziecko samodzielnie pije z kubeczka, trzymając go oburącz |
20-22 miesięcy | dziecko potrafi trzymać kubek jedną ręką |
30 miesięcy | potrafi przelewać napój z kubeczka do miseczki lub głębokiego talerza |
Powyższe etapy są ogólnym wzorcem, który ukazuje rozwój funkcji pokarmowych. Pamiętajmy, że każde dziecko rozwija się we własnym tempie i może się zdarzyć, że potrzebuje nieco więcej czasu na opanowanie powyższych funkcji. Jeśli masz wątpliwości, czy rozwój Twojej pociechy w zakresie spożywania pokarmów przebiega prawidłowo, warto udać się do specjalisty, aby rozwiać wszelkie wątpliwości.
Źródła:
Rządzka M., Odruchy oralne u noworodków i niemowląt. Diagnoza i stymulacja., wyd. Impuls, 2019.
