Zatrucie pokarmowe u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie

Rodzaje zatruć pokarmowych 

Salmonelloza   

Przyczyną zatrucia jest tu bakteria z rodzaju Salmonella. Jest to najczęstsza przyczyna bakteryjnych zatruć pokarmowych. Można się nią zarazić, jedząc surowe lub niedogotowane jaja, kremy lub sosy je zawierające, szczególnie jeśli nie są przechowywane w lodówce.  Pałeczki salmonelli znajdują się także w niepasteryzowanym mleku, surowym mięsie i drobiu. W zapobieganiu salmonellozie ważne jest także mycie jaj przed ich użyciem, jeśli nie będą przetwarzane termicznie. Jeśli jaja będą pieczone lub gotowane w temperaturze powyżej 70°C, nie ma takiej potrzeby. Za to koniecznie po każdym kontakcie rąk ze skorupkami i surowymi jajami należy umyć ręce. Jest to szczególnie ważne, jeśli do wspólnego gotowania zapraszamy dzieci. Jedzenie niedogotowanego lub surowego mięsa także jest niewskazane. Objawy salmonellozy pojawiają się w okresie od 6 do 48 godzin od spożycia skażonych produktów.  

Gronkowcowe zatrucia pokarmowe 

Dochodzi do nich po spożyciu pokarmów, w których namnożyły się gronkowce i wyprodukowały enterotoksyny. Objawy pojawiają się szybko – po 2-6 godzinach. Początkowo pojawiają się uporczywe wymioty, potem dochodzi ból brzucha i biegunka. Niestety potrawy przed spożyciem najczęściej nie wykazują niepokojących cech, stąd trudno przewidzieć, czy są skażone, czy nie. 

Niestrawność 

To zespół mniej nasilonych objawów po spożyciu pokarmów, które nie były skażone, ale okazały się ciężkostrawne lub dziecko wykazało nietolerancję na nie. Przeważają tutaj objawy bólowe brzucha. 

Jak odróżnić zatrucie od infekcji wirusowej przewodu pokarmowego? 

Infekcji wirusowych przewodu pokarmowego nie da się odróżnić od zatrucia pokarmowego. Objawy są identyczne. Inny jest natomiast mechanizm zakażenia. Infekcje wirusowe przenoszą się drogą kropelkową lub kontaktową z człowieka na człowieka. Zatrucia są efektem spożycia skażonych pokarmów. Natomiast w zdecydowanej większości przypadków postępowanie jest takie samo. Niezmiernie rzadko zatrucia pokarmowe wymagają podawania antybiotyków.  

Jak postępować przy zatruciu pokarmowym oraz wirusowej infekcji u dzieci? 

Najważniejszym postepowaniem w przypadku zatrucia jest nawadnianie, ponieważ zarówno wymioty, biegunka, jak i gorączka powodują powstawanie dużych deficytów w gospodarce wodno-elektrolitowej organizmu. Nawadnianie dziecka wymiotującego jest szczególnie trudne, ale warto prowadzić takie próby. Należy to robić bardzo małymi porcjami, a często, tak by nie prowokować kolejnych wymiotów. Pojenie po łyżeczce co kilka minut bywa najlepszym sposobem uniknięcia pobytu w szpitalu. 

W momencie gdy dziecko zaczyna prezentować objawy żołądkowo-jelitowe, warto zanotować, ile razy wymiotuje, ile oddaje luźnych stolców oraz ile płynów przyjmuje. Dla lekarza oceniającego dziecko duże znaczenie ma ilość wypitych przez nie płynów.  

Kolejnym elementem obserwacji dziecka jest ilość oddawanego moczu.  

Do nawadniania najlepiej nadają się doustne płyny nawadniające – gotowe lub do rozpuszczenia w wodzie.  

Kolejnym ważnym elementem jest dieta, która powinna być lekkostrawna, niskotłuszczowa, bez smażonych potraw oraz pozbawiona surowych owoców i warzyw. Odpowiednimi produktami dla dzieci z biegunką jest gotowany ryż, gotowana marchew i gotowane ziemniaki. Jeśli chcemy podawać dzieciom zupy, powinny być one przygotowane na wywarze warzywnym, a nie mięsnym. Dobrym wyjściem jest podawanie chrupek kukurydzianych lub wafli ryżowych. 

Przy nieżycie żołądkowo-jelitowym warto sięgnąć także po probiotyk. 

Kiedy należy zgłosić się z dzieckiem do szpitala? 

Do szpitala należy zgłosić się, gdy: 

• dziecko uporczywie wymiotuje i nie można go efektywnie napoić, 
• bilans płynów jest ujemny, czyli dziecko pije dużo mniej, niż wydala,  
• pojawiają się biegunkowe stolce i wymioty,  
• w wymiotach lub stolcu pojawia się krwista treść. 
• dziecko oddaje zbyt małą ilość moczu,  
• dziecko jest apatyczne, podsypiające.