Antocyjany – dlaczego warto włączyć je do diety?

Występowanie antocyjanów w roślinach

• borówka czarna, 
• maliny, 
• czarna porzeczka, 
• czarny bez, 
• jeżyny, 
• aronia, 
• czerwone winogrona, 
• czerwona kapusta, 
• czarna marchew, 
• bakłażan. 

Znaczenie antocyjanów w roślinach

• Winogrona – zwłaszcza winogrona czerwone i pozyskiwane z nich wino wykazują zdolność do hamowania procesów zapalnych, chronią przed uszkodzeniem naczyń i organów podczas rozwoju chorób metabolicznych. Obniżają ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia dzięki właściwościom hipotensyjnym. 
• Owoce borówki czernicy – wykazują właściwości przeciwzapalne, przeciwbiegunkowe i przeciwwrzodowe. Owoce borówki stosowane są w nieżytach jelit i żołądka oraz w zapaleniu dróg moczowych i pęcherza. 
• Kwiaty bławatka (chaber) – w ziołolecznictwie wykorzystywany przy nieprawidłowej przemianie materii oraz w chorobach wątroby. Wykazuje właściwości przeciwzapalne, stosowany jako środek moczopędny w chorobach układu moczowego. 
• Kwiaty malwy czarnej – oprócz związków antocyjanowych zawiera również fitoestrogeny, które działają pomocniczo w łagodzeniu objawów okresu przekwitania u kobiet oraz pomagają przy zaburzeniach miesiączkowych. 
• Owoce bzu czarnego – stosowane są jako środek napotny w przeziębieniach, wykazują także właściwości moczopędne. 
• Owoce aronii – dzięki właściwościom przeciwutleniającym zalecane są w diecie przeciwmiażdżycowej, ponadto stosuje się je w nadciśnieniu tętniczym, nadczynności tarczycy oraz infekcjach dróg moczowych. 

Prozdrowotne zastosowanie antocyjanów: 

Działanie na układ krążenia 

Antocyjany uszczelniają naczynia krwionośne, dzięki czemu wpływają protekcyjnie na układ krążenia. Zapewniają elastyczność i regulują prawidłową przepuszczalność naczyń włosowatych. Niektóre związki antocyjanowe (np. te zawarte w czerwonym winie) zwiększają ilość frakcji HDL cholesterolu, przez co powodują zmniejszenie zachorowalności na miażdżycę. 

Związki antocyjanowe zawarte między innymi w bawole cierniowym (Ziziphus mucronata) oraz figowcu (Ficus capensis) zmniejszają tworzenie się krwinek sierpowatych, co może mieć znaczenie podczas leczenia anemii sierpowatej. Antocyjany wykazują ochronny wpływ na komórki tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej serca w czasie niedokrwienia i przywracają przepływ krwi w niedokrwionym sercu, co związane jest z ich zdolnością do powstrzymania utleniania lipidów. 

Właściwości przeciwzapalne 

Antocyjany hamują aktywność cyklooksygenazy COX-2 – enzymu biorącego udział w reakcjach zapalnych organizmu. Obniżają także aktywność tkankowego czynnika nowotworów TNF–α, którego obecność jest obserwowana między innymi u osób otyłych, z nieleczoną insulinoodpornością oraz w przedwczesnym stadium miażdżycy. 

Ponadto związki antocyjanowe zwiększają przepuszczalność naczyń krwionośnych, co jest niezwykle istotne w ograniczaniu miejscowego stanu zapalnego. Mogą także łagodzić objawy przewlekłego zapalenia trzustki, takie jak ból, nudności i wymioty. 

Pozytywny wpływ na wzrok 

Związki antocyjanowe występujące w takich owocach jak: borówki, czarne jagody, truskawki czy wiśnie zmniejszają zapadalność na zwyrodnienie plamki żółtej. Zwiększają stopień regeneracji rodopsyny, co wpływa korzystnie na widzenie po zmierzchu i zdolności adaptacyjne w ciemności. Antocyjany modyfikują aktywność niektórych enzymów, chroniąc siatkówkę oka przed uszkodzeniami oraz ograniczają rozwój jaskry.  

Właściwości przeciwnowotworowe 

Protekcyjne działanie związków antocyjanowych związanych z chorobami nowotworowymi polega na neutralizacji wolnych rodników takich jak tlen singletowy, rodnik hydroksylowy i anionorodnik ponadtlenkowy. Ponadto antocyjany działają selektywnie na komórki zmienione nowotworowo, natomiast w stosunku do komórek zdrowych charakteryzują się brakiem lub niewielkim wpływem. 

Właściwości promieniochłonne 

Właściwości promieniochronne antocyjany zawdzięczają zapewne właściwościom hamowania generacji wolnych rodników i gwałtownego spadku ilości białych krwinek. Udowodniono, że podawanie preparatów zawierających ekstrakt z owoców aronii zwiększa odsetek przeżycia zwierząt, u których wywołano chorobę popromienną.