Czy promieniowanie mikrofalowe jest szkodliwe?

Jak działa mikrofalówka? 

Mikrofalówka do podgrzania potraw wykorzystuje promieniowanie mikrofalowe, tj. fale elektromagnetyczne o długości 12 cm. Promieniowanie to w wyniku kontaktu z substancją wywołuje drgania jej cząsteczek. Dotyczy to przeważnie wody, która ma zdolność do silnego pochłaniania fal elektromagnetycznych w szerokim zakresie fal mikrofalowych. Sercem kuchenki mikrofalowej jest magnetron. Fale wytwarzane w obrębie magnetronu kierowane są falowodem do kuchenki mikrofalowej. Wszystkie potrawy mające choćby najmniejszą ilość wilgoci są tam podgrzewane. Wprawione w drgania cząsteczki wody przekazują energię innym składnikom potrawy, co sprawia, że podgrzewa się cała potrawa. Kuchenka mikrofalowa o częstotliwości fal 2,45 GHz zapewnia szybkie podgrzewanie potrawy, dodatkowo fale wnikają w głąb potrawy, co sprawia, że jedzenie podgrzane jest na całej powierzchni, a nie tylko na brzegach. 

Czy fale mikrofalowe przenikają poza kuchenkę?  

Każda kuchenka mikrofalowa w swojej komorze posiada specjalną siatkę, która chroni przed przedostaniem się promieni poza urządzenie. Oczka siatki są mniejsze niż długość promieniowania tj. 12 cm, co powoduje zatrzymywanie promieni w kuchence. Nieliczne mikrofale, które przenikają przez siatkę, mają moc 1000-krotnie mniejszą niż moc mikrofal padających na drzwi od wewnątrz, dlatego mieści się to w granicach bezpieczeństwa dla naszego organizmu. Ponadto w drzwiczki wbudowany jest specjalny mechanizm, który przerywa zasilanie magnetronu w przypadku otwarcia kuchenki.  

Na zewnątrz nie jesteśmy więc narażenie na promieniowanie mikrofalowe, o ile nasze ciało nie jest bezpośrednio połączone z kuchenką mikrofalową.  

Ponadto promieniowanie mikrofalowe nie jest w stanie wybić z atomu elektronu, co jest możliwe w przypadku innego rodzaju fal, powodując uszkodzenia DNA. Promieniowanie mikrofalowe nie jest w stanie również rozerwać wiązań chemicznych występujących w substancji, ponieważ ma zbyt niską częstotliwość.  

Im wyższa częstotliwość, tym wyższa energia, a co za tym idzie – tym silniejsze oddziaływanie na organizm człowieka. 

Jedzenie odgrzewane w kuchence mikrofalowej czy na patelni – co jest zdrowsze? 

Każda obróbka cieplna ma wpływ na jedzenie. Im wyższe temperatury, tym więcej witamin, przeciwutleniaczy oraz składników mineralnych ulega rozpadowi. Ponadto im dłużej trwa podgrzewanie, tym więcej substancji wartościowych dla naszego organizmu zostaje usuniętych z żywności.  

Patrząc na to w ten sposób, najbardziej niekorzystne jest gotowanie żywności w wodzie na tradycyjnych kuchenkach gazowych czy elektrycznych, ponieważ to właśnie w wodzie rozpuszcza się wiele witamin. W kuchence mikrofalowej podgrzewanie potraw jest zdecydowanie szybsze, ponadto do potraw nie dodaje się wody.  

Według badań gotowanie warzyw w wodzie na kuchence gazowej czy elektrycznej sprawia, że tracą one 80-95% swoich wartości odżywczych.   

Naukowcy potwierdzają, że przygotowanie jedzenia czy jego podgrzewanie w kuchence mikrofalowej jest zdrowsze niż robienie tego w tradycyjny sposób.  

Jednak kuchenka mikrofalowa nie zawsze jest idealnym rozwiązaniem – nie zaleca się przygotowywania w niej mięs.  

Kuchenka mikrofalowa podgrzewa potrawy nierównomiernie, dlatego czasami w niektórych miejscach temperatura może przekraczać 100°C, co powoduje rozpad witaminy B12 w tych miejscach (dotyczy to głównie mięsa oraz nabiału).  

Ponadto nie zaleca się przygotowywania w kuchence mikrofalowej surowego mięsa od podstaw, ponieważ miejscami może nie osiągnąć ono wystarczającej temperatury do zwalczenia drobnoustrojów występujących w surowym mięsie.  

Pod wpływem korzystania z mikrofali z niektórych warzyw kapustnych może ulotnić się duża ilość flawonoidów. 

Wpływ promieniowania mikrofalowego na organizm człowieka 

Podgrzewanie potraw w kuchence mikrofalowej oraz samo urządzenie nie jest szkodliwe dla naszego organizmu.  

Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie potrawy nadają się do podgrzewania w kuchence mikrofalowej.  

Powinniśmy również zwracać uwagę na pojemniki, w których odgrzewamy jedzenie, ponieważ niektórych z nich nie wolno podgrzewać w mikrofali.  

Nie należy również podgrzewać w tym urządzeniu kobiecego mleka, ponieważ niektóre składniki w nim zawarte mogą ulec modyfikacji. 

Jeśli nie jesteśmy zwolennikami kuchenek mikrofalowych, zalecanym i bezpiecznym rozwiązaniem jest gotowanie produktów na parze. 

W jakim naczyniu można podgrzać jedzenie w mikrofalówce? 

Naczynia metalowe o ostrych końcach wytwarzają iskry. W skrócie proces ten polega na oddziaływaniu szybkozmiennego pola elektromagnetycznego na ostre metalowe krawędzie, przy czym wartość natężenia wyindukowanego pola jest największa. To powoduje wyrywanie elektronów z metalu, które następnie jonizują otaczające powietrze. W wyniku wyładowań elektrycznych wytwarzają się iskry. Dotyczy to przedmiotów o ostrych krawędziach, dlatego np. łyżeczka nie powinna wywołać wyżej wymienionego efektu.  

W związku z powyższym do podgrzewania żywności w mikrofali nie powinno się używać metalowych naczyń. 

Zaleca się podgrzewanie potraw w naczyniach ceramicznych pozbawionych metalowych wzorków.  

Na niektórych naczyniach widnieje symbol oznaczający zakaz lub możliwość podgrzania w kuchence mikrofalowej.  

Do podgrzewania w kuchence mikrofalowej przeznaczone są również specjalne pojemniki plastikowe, na których znajduje się oznaczenie zezwalające na podgrzewanie w mikrofalówce. 

Podsumowując, korzystanie z kuchenek mikrofalowych w celu przygotowania oraz podgrzania potraw jest bezpieczne. W ten sposób unikamy efektu przypalenia potraw, które ma rakotwórczy wpływ na organizm człowieka. Ponadto korzystanie z mikrofalówki sprawia, że produkty zachowują więcej wartości odżywczych.  

Źródła: 

• Małgorzata Lewicka, Maria Dziedziczak-Buczyńska, Andrzej Buczyński, „Wpływ promieniowania elektromagnetycznego na organizmy żywe”, Polish Hyperbaric Research, Nr 4(25)2008. 
• Ethel S. Gilbert, Ionizing Radiation and Cancer Risks: What Have We Learned From Epidemiology?, Int J Radiat Biol. 2009 Jun; 85(6): 467–482. 
• BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLVI, 2013, 3, str. 250 – 257. 
• Fumio Watanabe, Katsuo Abe, Tomoyuki Fujita, Mashahiro Goto, Miki Hiemori, and Yoshihisa Nakano, Effects of Microwave Heating on the Loss of Vitamin B(12) in Foods., J Agric Food Chem. 1998 Jan 19;46(1):206-210.