Dieta w chorobie Hashimoto – jak komponować jadłospis?
Choroba Hashimoto, czyli przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy, jest obecnie najbardziej powszechnym zaburzeniem o podłożu autoimmunologicznym i jednocześnie najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy w krajach o wystarczającym spożyciu jodu. Warto podkreślić, że zaburzenia funkcjonowania tarczycy rozpoznaje się aż u 22% populacji, przy czym kobiety chorują dziewięć razy częściej niż mężczyźni.
Podstawową formą leczenia choroby Hashimoto jest terapia zastępcza lewotyroksyną, która przebiega pod ścisłym nadzorem lekarza. Jednak modyfikacja niektórych elementów naszego stylu życia może znacząco wspomóc proces zdrowienia. Należą do nich:
- poprawa sposobu odżywiania,
- zwiększenie aktywności fizycznej,
- dbałość o regularny sen i wypoczynek,
- radzenie sobie z codziennym stresem.
Osoby chore na Hashimoto powinny przestrzegać ogólnych zasad zdrowego żywienia ze zwróceniem bacznej uwagi na prawidłową podaż w diecie składników odżywczych, które mają kluczowe znaczenie dla optymalnego funkcjonowania gruczołu tarczowego oraz produkcji hormonów tarczycy (tj. T3 i T4).
Przeczytaj również:
Choroba Hashimoto – przyczyny, objawy, badania
Choroba Hashimoto – jak ją leczyć?
Dieta przy Hashimoto
Do składników, które pozytywnie wpływają na pracę tarczycy, należą:
- długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 (EPA i DHA),
- jod,
- selen,
- żelazo,
- cynk,
- witamina D,
- antyoksydanty.
Jakie produkty powinny znajdować się w cotygodniowym menu osoby chorej na chorobę Hashimoto?
- Tłuste ryby, najlepiej świeże (np. łosoś, makrela lub pstrąg łososiowy),
- Pestki dyni i nasiona słonecznika,
- Orzechy brazylijskie (zwłaszcza pochodzące z Wenezueli, Kolumbii, Peru lub Brazylii),
- Migdały, orzechy włoskie i laskowe,
- Siemię lniane (świeżo mielone lub gotowane),
- Jogurt naturalny typu islandzkiego,
- Pełnoziarniste produkty zbożowe (np. kasza gryczana, makarony pełnoziarniste, pieczywo żytnie na zakwasie),
- Oliwa z oliwek extra virgin lub olej rzepakowy tłoczony na zimno,
- Różnokolorowe warzywa (np. pomidory, marchew, zielone warzywa liściaste),
- Różnokolorowe owoce (np. owoce cytrusowe, jagodowe, jabłka),
- Jaja,
- Gorzkie kakao i jego przetwory,
- Niskotłuszczowe, fermentowane naturalne produkty mleczne (jogurt, kefir, maślanka, sery twarogowe),
- Nasiona roślin strączkowych (np. soczewica czerwona, hummus z ciecierzycy),
- Opcjonalnie – chude gatunki mięsa (np. dobrej jakości mięso drobiowe),
- Cynamon,
- Zioła świeże i suszone (np. bazylia, tymianek, oregano, kurkuma, etc.).
Dieta w Hashimoto – czego unikać?
Zmniejszenie spożycia goitrogenów, czyli substancji wolotwórczych, jest niezwykle istotnym elementem w komponowaniu prawidłowo zbilansowanej diety dla pacjentów z chorobą Hashimoto. Do pokarmów pochodzenia roślinnego, które cechują się największą zawartością związków goitrogennych, zalicza się następujące produkty:
- kapusta,
- kalafior,
- kalarepa,
- brukiew,
- rzepa,
- brukselka,
- jarmuż,
- rzodkiew,
- szpinak,
- gorczyca,
- soja,
- proso (np. kasza i płatki jaglane),
- batat,
- orzechy ziemne,
- gruszka,
- brzoskwinia,
- truskawka.
Goitrogeny zmniejszają wykorzystanie jodu przez organizm i mogą niekorzystnie wpływać na czynność tarczycy, zwłaszcza jeśli są spożywane regularnie w dużych ilościach i w surowej formie.
Warto jednak dodać, że obróbka termiczna (np. gotowanie) wyszczególnionych powyżej produktów żywnościowych powoduje dezaktywację wielu obecnych w nich substancji wolotwórczych, stąd w zupełności wystarczy ograniczenie ich spożycia do kilku razy w tygodniu bez konieczności niepotrzebnej eliminacji.
Koniecznie należy również zadbać o dzienne spożycie jodu oraz selenu wraz z dietą. Ilość ta powinna być zgodna z zaleceniami lekarskimi.
Przeczytaj również:
Jod w chorobie Hashimoto
Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że u pacjentów z chorobą Hashimoto w cotygodniowym menu należy wyraźnie ograniczać żywność o wysokim stopniu przetworzenia, która zazwyczaj obfituje w energię, rafinowane węglowodany (zwłaszcza cukry proste), sól, nasycone kwasy tłuszczowe oraz izomery trans kwasów tłuszczowych (tłuszcze trans).
Choroba Hashimoto a dieta bezglutenowa
Istnieją doniesienia naukowe, które wskazują na częste współwystępowanie celiakii oraz nietolerancji laktozy z chorobą Hashimoto, dlatego warto poważnie rozważyć (zwłaszcza gdy pojawiają się notorycznie objawy ze strony przewodu pokarmowego) przeprowadzenie odpowiedniej diagnostyki w celu zweryfikowania ewentualnej konieczności wykluczenia glutenu i/lub laktozy z diety. Szacuje się, że nawet około 1 na 62 pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą Hashimoto może mieć celiakię.
U pacjentów z chorobą Hashimoto i potwierdzoną celiakią należy niezwłocznie wprowadzić dożywotnio dietę bezglutenową jako kluczowy element leczenia, natomiast ze względu na brak wystarczających dowodów naukowych nie zaleca się profilaktycznego stosowania diety wykluczającej gluten u chorych na chorobę Hashimoto.
Przeczytaj również:
Czym są choroby glutenozależne?
Z kolei decyzję o ograniczeniu laktozy w diecie można rozważyć wyłącznie po konsultacji z lekarzem i/lub dietetykiem klinicznym u pacjentów z niedoczynnością tarczycy, którzy wymagają zwiększonych dawek lewotyroksyny oraz mają wahania poziomu TSH i są oporni na leczenie lewotyroksyną.
Przeczytaj również:
Nietolerancja laktozy – czym się objawia?
Dieta Hahimoto – jadłospis
Przykładowy jednodniowy plan żywieniowy dla osoby chorej na chorobę Hashimoto:
- Śniadanie: 2 jajka na miękko z chlebem żytnim na zakwasie i świeżymi warzywami.
- II śniadanie: jogurt naturalny typu islandzkiego (Skyr), świeże owoce (jabłko, pomarańcza), niesolone orzechy (4 szt. orzechów brazylijskich i 1 łyżka migdałów).
- Obiad: Łosoś pieczony z warzywami gotowanymi na parze (brokuł, marchew, czosnek, zielona fasolka szparagowa) oraz kaszą gryczaną białą, niepaloną.
- Podwieczorek: Smoothie owocowe (kefir naturalny, banan, kiwi, 2 łyżeczki świeżo mielonego siemienia lnianego, cynamon).
- Kolacja: Sałatka makaronowa z tofu (naturalnym), świeżymi warzywami i ziołami.
Podsumowanie
- Prawidłowo zbilansowana dieta i prozdrowotny styl życia odgrywają ważną rolę w procesie wspomagania leczenia choroby Hashimoto.
- Osoby chore na chorobę Hashimoto koniecznie powinny zwrócić uwagę na adekwatne spożycie w diecie jodu, selenu, żelaza, cynku, witaminy D, przeciwutleniaczy oraz długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3: EPA i DHA.
- U pacjentów z Hashimoto warto przeprowadzić diagnostykę w kierunku celiakii oraz ewentualnie nietolerancji laktozy ze względu na częste współwystępowanie tych dolegliwości zdrowotnych.
Źródła:
- Wojtas N., Wadolowska L., Bandurska-Stankiewicz E.: Evaluation of Qualitative Dietary Protocol (Diet4Hashi) Application in Dietary Counseling in Hashimoto Thyroiditis: Study Protocol of a Randomized Controlled Trial. Int J Environ Res Public Health. 2019 Dec 2;16(23):4841.
- Song R., Wang B., Yao Q., et al.: The Impact of Obesity on Thyroid Autoimmunity and Dysfunction: A Systematic Review and Meta-Analysis. Front Immunol. 2019 Oct 1;10:2349.
- Liontiris M.I., Mazokopakis E.E.: A concise review of Hashimoto thyroiditis (HT) and the importance of iodine, selenium, vitamin D and gluten on the autoimmunity and dietary management of HT patients. Points that need more investigation. Hell J. Nucl. Med. 2017; 20(1): 51–56.
- Rayman M.P.: Multiple nutritional factors and thyroid disease, with particular reference to autoimmune thyroid disease. Proc Nutr Soc. 2019 Feb;78(1):34-44.
- Krysiak R., Szkróbka W., Okopień B.: The Effect of Gluten-Free Diet on Thyroid Autoimmunity in Drug-Naïve Women with Hashimoto’s Thyroiditis: A Pilot Study. Exp Clin Endocrinol Diabetes. 2019 Jul;127(7):417-422.
- Asik M., Gunes F., Binnetoglu E., et al.: Decrease in TSH levels after lactose restriction in Hashimoto’s thyroiditis patients with lactose intolerance. Endocrine. 2014 Jun;46(2):279-84.
Skoro przy Hashimoto należy ograniczyć spożycie brokułów i soi, to nie najlepszym pomysłem jest podawanie ich jako elementów przykładowego jadłospisu.
Dzień dobry,
zarówno tofu naturalne otrzymywane z soi, jak i gotowane brokuły są wartościowym elementem zdrowej diety i mogą być bezpiecznie spożywane przez osoby z Hashimoto nawet kilka razy w tygodniu w rozsądnych ilościach. Nie ma dowodów naukowych, które wskazywałyby na konieczność całkowitej eliminacji ich z diety. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż zawartość substancji wolotwórczych w brokułach ulega znacznemu zmniejszeniu podczas gotowania bez przykrycia, dlatego można włączać do diety ugotowane warzywa, natomiast jedynie unikać surowych brokułów. Osoby z ustabilizowanymi wynikami badań tarczycy i odpowiednim statusem odżywienia jodem nie muszą rezygnować ze spożycia bezcukrowego napoju sojowego lub tofu w diecie, gdyż ryzyko zdrowotne związane z ich umiarkowaną konsumpcją jest bardzo niskie.
Też zwróciłam na to uwagę.
zgadzam sie …
o tym samym sobie pomyślałam oo
Piszecie że przy Hashimoto nie wskazane jest jedzenie brokuła po czym w przykładowym jadłospisie podajcie brokuła
Dzień dobry,
jak już pisał wyżej autor w komentarzu, nie ma przeciwwskazań, aby raz na jakiś czas jeść gotowane brokuły przy chorobie Hashimoto. Zmieniliśmy odrobinę treść artykułu, ponieważ rzeczywiście mógł wprowadzać w błąd 🙂
Pozdrawiamy
Zespół Poradnika
Mysle ze te diety sa i beda stosowane w praktyce a to bardzo rzadko jest stosowane