Jak obniżyć cholesterol?

Co to jest cholesterol?

To związek tłuszczowy niezbędny do funkcjonowania każdego organizmu zwierzęcego, w tym człowieka. Jest transportowany w postaci złączonej z białkami (apolipoproteinami), tworząc lipoproteiny (lipidy – tłuszcze, proteiny – białka) różnych gęstości – czyli to, co potocznie nazywane jest „złym cholesterolem” (frakcja LDL) oraz „dobrym cholesterolem” (frakcja HDL). Związki te zapewniają właściwą dystrybucję cholesterolu w organizmie: LDL oraz jego odmiany dostarczają cholesterol do potrzebujących komórek, natomiast HDL usuwa jego nadmiar z osocza, przez transport do wątroby. Kiedy ilości i udziały tych związków są niewłaściwie, dochodzi do nieprawidłowych procesów. „Wolny” LDL przyciąga uwagę makrofagów, które, próbując usunąć LDL, zmieniają się w komórki piankowate, a następnie przyczyniają się do powstania blaszki miażdżycowej, co dalej grozi chorobami krążenia.

Funkcje cholesterolu w organizmie

Cholesterol wytwarzany jest głównie w wątrobie, a także dostarczany wraz z pożywieniem – z tłuszczami zwierzęcymi i produktami pochodzenia zwierzęcego. O tym, jak bardzo niezbędny jest dla funkcjonowania, świadczy fakt, że każda komórka organizmu potrafi go zsyntetyzować. Jest znaczącą składową błon komórkowych, zapewniając im elastyczność i wytrzymałość. Ze względu na jego strukturę, jest niezbędny do syntezy hormonów steroidowych, w tym płciowych, oraz witaminy D. Stanowi składnik żółci, która umożliwia emulsyfikację i wchłanianie tłuszczy, oraz witamin w nich zawartych (A, D, E, K). To dzięki niemu włókna mielinowe komórek nerwowych mogą sprawnie przesyłać sygnały. Niemniej jednak niewłaściwa gospodarka organizmu cholesterolem, związana z jego nadmiarem prowadzi do:

• choroby wieńcowej,
• miażdżycy,
• zawału serca,
• udaru.

Normy cholesterolu

Regularne badania są częścią profilaktyki i zalecane są zwłaszcza osobom z czynnikami ryzyka. Wartości referencyjne cholesterolu mogą być podane w następujących jednostkach:

• w miligramach na decylitr (mg/dl),
• w milimolach na litr (mmol/l).

Dla czytelności, obok wyniku umieszcza się zakres wartości referencyjnych, aby z łatwością ustalić, czy mieści się w pożądanym zakresie. Wartość cholesterolu całkowitego, to poziom „dobrych” i „złych” frakcji lipoprotein razem. Obecnie postulowane wartości powinny mieścić się w granicach 115-190 mg/dl (3,0-5,0 mmol/l).

Normy cholesterolu LDL wynoszą:

• poniżej 115 mg/dl (3,0 mmol/l) u osób bez czynników ryzyka,
• u osób z jednym nasilonym czynnikiem ryzyka poniżej 100 mg/dl (2,5 mmol/l),
• w przypadku już obecnej choroby wieńcowej, po zawale/udarze – poniżej 70 mg/dl (1,8 mmol/l).

Normy cholesterolu HDL oznaczone są takim oto wskaźnikiem wartości:

• dla mężczyzn: >40 mg/dl (1 mmol/l),
• dla kobiet: >45 mg/dl (1,2 mmol/l).

Podwyższony cholesterol – kiedy zapala się czerwona lampka?

Wszystko jest dobrze, dopóki poziom cholesterolu nie przekroczy granicznej normy. Kiedy to się może stać i kto jest szczególnie narażony na takie przykre niespodzianki? Wpływają na to różne choroby, np.:

• niedoczynność tarczycy,
• problemy z nerkami,
• łuszczyca
• zastój żółci.

Podwyższony cholesterol występuje także u osób spożywających dużo alkoholu i palących papierosy. Nikotyna uszkadza naczynia krwionośne i prowadzi do obniżenia „dobrego cholesterolu”. Stres również ma swój udział w podwyższeniu poziomu cholesterolu, co przekłada się na wzrost ciśnienia krwi oraz ryzyko zawału serca. Ogranicz więc stres i naucz radzić sobie z trudnymi sytuacjami, aby zaoszczędzić sobie problemów zdrowotnych.

Podwyższony cholesterol może być skutkiem:

• złej diety i nadwagi,
• spożywania w nadmiarze tłuszczów zwierzęcych, czerwonego mięsa, tłustych serów i innych źródeł nasyconych kwasów tłuszczowych,
• nadmiernego spożywania soli,
• jedzenia słodyczy.

Powinno się spożywać dużo warzyw i owoców, tłuszczów roślinnych, ryb czy orzechów.

Podwyższony cholesterol to także kwestia genetyczna. Jeśli ktoś z rodziny cierpiał na chorobę wieńcową lub miał problemy z cholesterolem, musisz częściej się badać i szczególnie uważać na czynniki powodujące problemy.  

Jak obniżyć cholesterol?

Jeśli borykasz się z podwyższonym cholesterolem, warto zacząć dbać regularnie o swoje zdrowie. Zastanawiasz się, jak obniżyć cholesterol?

• Wystarczy pół godziny spaceru dziennie oraz 30-minutowe ćwiczenia chociaż trzy razy w tygodniu. Oczywiście należy dopasować ich intensywność do swojego stanu zdrowia, wieku i predyspozycji. Ważne jest jednak, aby nie zaprzestawać ruchu na świeżym powietrzu.
• Zadbaj też o prawidłową dietę i zdrowe odżywianie. Ogranicz niezdrowe przekąski, czekoladę oraz słone i tłuste potrawy.
• Spożywaj posiłki regularnie i nie jedz przed snem.
• Zacznij wzbogacać swoje posiłki w ryby zawierające cenne kwasy omega-3, które obniżają ciśnienie tętnicze krwi, a także przeciwdziałają chorobom serca. Jedzenie ryb zmniejsza też poziom trójglicerydów.
• Twoje posiłki powinny być bogate w warzywa i owoce oraz oliwę z oliwek z pierwszego tłoczenia. Zawiera ona przeciwutleniacze, które wpływają na obniżenie złego cholesterolu i podwyższenie dobrego.
• Warto sięgnąć po produkty zawierające dużo błonnika, który zapobiega przedostawaniu się cholesterolu do krwi, czyli płatki jęczmienne, owsiankę, śliwki suszone, fasolę czy gruszki. Również czosnek, cebula i szczypior są produktami, które pomagają utrzymać właściwy poziom cholesterolu we krwi.
• Koniecznie dostarczaj swojemu organizmowi wystarczającą ilość witamin takich jak C, K oraz witamin z grupy B.
• Jeśli lubisz chipsy, solone orzeszki, ciasteczka, koniecznie zastąp je orzechami i migdałami. Szczególnie cenne są orzeszki ziemne zawierające kwasy wielonienasycone, przez co regulują poziom cholesterolu we krwi.

Co obniża cholesterol, jeśli wszystko inne zawiedzie?

Zapewne zastanawiasz się, co obniża cholesterol skutecznie, kiedy zawodzą domowe sposoby. Zdarza się, że mimo przestrzegania zdrowego trybu życia, cholesterol nie spada, a nawet się podwyższa. Przyczyny mogą być bardzo różne, dlatego warto skonsultować się z lekarzem. Pamiętaj też, że istnieje szereg leków, suplementów diety obniżających cholesterol we krwi. Są to preparaty dostępne bez recepty, które można kupić w każdej aptece:

• tabletki,
• płyny,
• proszki w saszetkach,
• wyciągi z warzyw np. karczocha, które zawierają składniki aktywne, wpływające pozytywnie na poziom cholesterolu w organizmie.

Wiele z nich ma w składzie witaminy z grupy B, foliany czy ekstrakty z ziół, np. kozieradki. Cholesterol dobrze obniża także zielona herbata. Dostępne są również herbatki ziołowe z takimi składnikami, jak liście ostrokrzewu czy ostrokrzewu paragwajskiego. Przed spożyciem zawsze należy zapoznać się z ulotką zamieszczoną na opakowaniu.

Wszystko to, co obniża cholesterol jest szeroko dostępne i naprawdę warto zacząć dbać o swoje zdrowie. Zbyt wysoki poziom cholesterolu to niepotrzebne problemy zdrowotne, które można w porę zatrzymać.  

Niekontrolowana dyslipidemia może prowadzić do rozwoju miażdżycy, wystąpienia udaru czy zawału. Warto zatem zadbać o swoje zdrowie poprzez dietę, aktywność fizyczną, unikanie stresu i odpowiednią suplementację.