Ashwagandha. Naturalny sposób na stres!

Ashwagandha – co to jest? 

Nazwa ashwagandha (łac. Withania somnifera) pochodzi od słów ashwa (koń) i gandha (zapach), co dosłownie oznacza zapach konia. Jest to roślina o charakterystycznym zapachu. 

Jej inne nazwy to: 

• witania ospała,  
• śpioszyn lekarski,  
• żeń-szeń indyjski,  
• wiśnia zimowa.  

Ashwagandha od stuleci jest stosowana w ajurwedzie. Ma wiele właściwości prozdrowotnych. Znalazła zastosowanie w lecznictwie naturalnym, gdzie wykorzystujemy jej korzeń liście, kwiaty, owoce i ziarna.   

Ashwagandha – skład 

Ashwagandha w zależności od miejsca, w którym rośnie, może różnić się składem.  

Związkami aktywnymi, które w głównej mierze odpowiadają za jej działanie, są: 

• alkaloidy – witanina, somniferyna, tropina, somniferynina, pseudowitanina i inne, 
• laktony steroidowe (znane jako witanolidy) – witaferyna A, witanolidy A-Y, witadomniferyna A, witanon, witasomidienon, witasomniferol A-C. 

Dodatkowo w ashwagandzie znajdziemy następujące związki: 

• flawonoidy,   
• fitosterole,  
• kumaryny,  
• saponiny, 
• żywice, 
• związki zawierające azot, 
• lipidy, kwasy tłuszczowe, 
• węglowodany. 

Ashwagandha – właściwości 

Ashwagandha jest adaptogenem, czyli rośliną, dzięki której organizm lepiej przystosowuje się do niekorzystnych warunków środowiskowych. Adaptogen to substancja pochodzenie naturalnego, która normalizuje procesy fizjologiczne zachodzące w organizmie. 

Ashwagandha według tradycyjnej medycyny ajurwedyjskiej ma działanie silnie odmładzające i przedłużające życie. Ma także właściwości ogólnorozwojowe i regeneracyjne.  

Tradycyjnie jest stosowana w łagodzeniu następujących objawów:  

• wyczerpanie,  
• pogorszenie pamięci,  
• bezsenność,  
• problemy z potencją,  
• kaszel.  

Według ajurwedy ashwagandha zwiększa energię, młodzieńczy wigor, wytrzymałość, siłę oraz objętość krwi i limfy. Dodatkowo pomaga w „ożywieniu” organizmu, działając odmładzająco na narządy rozrodcze.  

Wiele tych działań zostało poddanych badaniom. 

Ashwagandha – na co pomaga? 

Ashwagandha a stres 

Jako główne działanie ashwagandhy możemy wskazać łagodzenie skutków stresu i zwiększenie odporności organizmu na ten czynnik. Badania na zwierzętach wykazały, że przyjmowanie tego adaptogenu zmniejszyło zmiany wywołane stresem, np. upośledzenie pamięci, wrzody żołądka czy zwiększony poziom glikokortykosteroidów. W badaniach przeprowadzonych na ludziach badacze zauważyli, że ashwagandha obniżyła poziom kortyzolu (hormonu stresu) oraz zmniejszyła objawy, które temu towarzyszą. Ashwagandha może wykazywać korzystne działanie w łagodnych stanach depresyjnych. 

Ashwagandha a działanie przeciwnowotworowe  

Witanolidy zawarte w ashwagandzie mogą uzupełniać leczenie przeciwnowotworowe. Związki aktywne ashwagandhy wspomagają niszczenie komórek nowotworowych. Według badań witanolidy działają na co najmniej 5 szlaków sygnałowych, a także na apoptozę. Apoptoza to proces usuwania komórek z organizmu, które są w danym momencie zbędne lub zostały uszkodzone. Badacze wykazali, że witaferyna A może pobudzać apoptozę komórek czerniaka, chłoniaka i nowotworu nerki.  

Stosowanie ashwagandhy w chorobie nowotworowej pacjent musi skonsultować z onkologiem.  

Ashwagandha a działanie przeciwbakteryjne 

Doniesienia naukowe wskazują, że żeń-szeń indyjski wykazuje aktywność przeciwbakteryjną dla bakterii: 

• Gram-dodatnich, np. Enterococcus spp., Staphylococus aureus, które są oporne na metycylinę, 
• Gram-ujemnych, np. Escherichia coli, Salmonella typhimurium, Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae.  

Ashwagandha wykazuje działanie synergistyczne w połączeniu z ryfampicyną i izoniazydem, które są stosowane w leczeniu zakażenia Salmonella typhimurium i Escherichia coli. 

Ashwagandha a sen 

Coraz więcej osób boryka się z problemami ze snem. Śpimy coraz krócej, co może objawiać się sennością w ciągu dnia, ogólnym zmęczeniem, zaburzeniami koncentracji, niepokojem i stresem. W tradycyjnej medycynie indyjskiej ekstrakty z ashwagandhy były stosowane jako środek nasenny. Badania oceniające działanie ashwagandhy pod kątem bezsenności i poprawy jakości snu wykazały poprawę po 6-12 tygodniach stosowania ashwagandhy. Aby jednoznacznie stwierdzić, że ashwagandha może być stosowana terapii bezsenności, potrzeba więcej badań.  

Ashwagandha a aktywność fizyczna   

Ashwagandha zwiększa wydolność fizyczną, dlatego jest coraz częściej stosowana przez sportowców. Badania wskazują, że zwiększa u nich tolerancję organizmu na wysiłek fizyczny i wytrzymałość na zmęczenie oraz przyspiesza regenerację tkanki mięśniowej po treningu. Pomaga dostarczyć krew do tkanki mięśniowej i zapobiega niedotlenieniu. Jest często uznawana za naturalny stymulator testosteronu, dzięki czemu zwiększa masę mięśniową.   

Ashwagandha a cukrzyca  

Roślinne mieszanki zawierające ashwagandhę stabilizują poziom glukozy we krwi. Efekt stosowania sproszkowanego korzenia ashwagandhy przez 30 dni u osób chorych na cukrzycę porównano do efektu, jaki wywołuje lek glibenklamid w dawce 5 mg. Badania sugerują, że działanie przeciwcukrzycowe przy stosowaniu ekstraktu z liści ashwagandhy może być silniejsze niż podczas stosowania sproszkowanego korzenia.  

Ashwagandha a niepłodność 

Dowiedziono, że ashwagandha odgrywa znaczącą rolę w produkcji plemników. Może także poprawić poziom libido u mężczyzn. W badaniach wykazano, że stosowanie preparatów z ashwagandhą przez 90 dni zwiększyło ilość plemników oraz ich ruchliwość, a także objętość nasienia u mężczyzn cierpiących na oligospermię. Ashwagandha wpłynęła także na poziom testosteronu u badanych mężczyzn.  

Ashwagandha a choroby neurodegeneracyjne 

Do chorób neurodegeneracyjnych zaliczamy np.: 

• chorobę Alzheimera,  
• chorobę Parkinsona,  
• chorobę Huntingtona,  
• stwardnienie rozsiane,  
• rdzeniowy zanik mięśni.  

Wyciągi z ashwagandhy są badane pod kątem ich skuteczności w tych chorobach.  

Badacze wykazali, że w chorobie Alzheimera witanolid IV osłabia degenerację neuronów wywołaną przez beta-amyloid. Dzięki temu u badanych zwierząt zaobserwowano poprawę pamięci.  

W przypadku choroby Parkinsona naukowcy zaobserwowali, że stosowanie ekstraktów z ashwagandhy może przywrócić produkcję dopaminy i jej metabolitów w prążkowiu mózgowia. Ashwagandha zwiększa także stężenie katecholamin, dzięki czemu pozytywnie wpływa na aktywność i koordynację ruchową mięśni badanych zwierząt. 

Inne zastosowania ashwagandhy 

Badania wskazują, że ashwagandha wykazuje także działanie: 

• normujące poziom hormonów tarczycy TSH, T3, T4, 
• obniżające poziom całkowitego cholesterolu we krwi, 
• zwiększające odporność, 
• przeciwzapalne,  
• przeciwbólowe, 
• łagodzące objawy menopauzy związane ze zmianą hormonów. 

Ashwagandha – dawkowanie  

W aptekach znajdziemy preparaty z ashwagandhą w formie tabletek, kapsułek i płynnych ekstraktów.  

Badania nie wskazują konkretnego dawkowania ashwagandhy, ale zaleca się, aby dzienna dawka nie przekraczała 1000 mg ekstraktu.  

Przyjmując suplementy diety z ashwagandhą, stosuj się do zaleceń zawartych w ulotce. Podczas wyboru preparatu zwróć uwagę, czy posiada on standaryzację na zawartość witanolidów, które w głównej mierze odpowiadają za prozdrowotne działania ashwagandhy.  

Ashwagandhę możesz bezpiecznie stosować przez 12 tygodni. 

Ashwagandha – kiedy zaczyna działać?

Badania wskazują, że pozytywny wpływ suplementacji ashwagandhy pojawia się po około 30 dniach od rozpoczęcia stosowania. Jest to jednak kwestia indywidualna i efekty jej przyjmowania możesz zauważyć szybciej. 

Ashwagandha – rano czy na noc?

Ashwagandhę można przyjmować zarówno rano, jak i wieczorem. Przyjmowana rano dodaje energii i chęci do działania. Z kolei stosowana wieczorem może wspomagać zasypianie. 

Ashwagandha – przeciwwskazania  

Ashwagandha jest przeciwwskazana w ciąży. Pojawiają się pewne doniesienia, że jej stosowanie w tym czasie może wywołać poronienie.  

Również podczas karmienia piersią unikaj stosowania ashwagandhy. 

Ashwagandha może zwiększać odpowiedź immunologiczną organizmu.

W związku z tym nie stosuj jej, jeśli cierpisz na choroby autoimmunologiczne: 

• stwardnienie rozsiane,  
• toczeń,  
• reumatoidalne zapalenie stawów.  

Stosowanie ashwagandhy może nasilić objawy tych chorób.  

Adaptogen ten może wpływać na poziom hormonów tarczycy. Zachowaj ostrożność, jeśli zmagasz się z chorobami tarczycy lub stosujesz leki na te schorzenia. 

Ashwagandha a alkohol

Mimo braku jednoznacznych badań nie zaleca się stosowania adaptogenów w połączniu z alkoholem. Może wpływać on na działanie ashwagandhy, dlatego unikaj takiego połączenia.

Ashwagandha dla dzieci – czy jest wskazana?

Adaptogeny nie powinny być stosowane przez dzieci ze względu na brak badań dotyczących bezpieczeństwa. Ewentualne stosowanie omów z lekarzem pediatrą. 

Ashwagandha – z czym nie łączyć? 

Nie łącz ashwagandhy z następującymi lekami: 

• immunosupresyjnymi – stosowanie ashwagandhy łącznie z lekami stosowanymi po przeszczepach może obniżyć ich skuteczność; 
• uspokajającymi – ashwagandha może nasilić działania niepożądane tych leków, powodując senność, problemy z oddychaniem; 
• stosowanymi w chorobach tarczycy – może podnieść poziom hormonów tarczycy, które prowadzą do nadczynności tego narządu; 
• przeciwcukrzycowymi – stosowanie ashwagandhy z tymi lekami może znacząco obniżyć poziom cukru we krwi i wywołać hipoglikemię;
• przeciwnadciśnieniowymi – istnieje ryzyko znaczącego obniżenia ciśnienia krwi. 

Ashwagandha – skutki uboczne  

Do najczęstszych skutków ubocznych po zastosowaniu ashwagandhy zaliczamy: 

• zaburzenia żołądkowo-jelitowe,   
• nudności, wymioty.  

Czy ashwagandha uzależnia?

Ashwagandha nie wykazuje właściwości uzależniających, jeśli jest przyjmowana w zalecanych dawkach. Nie przyjmuj ashwagandhy dłużej niż przez 12 tygodni.

Ashwagandha – cena

Suplementy diety zawierające wyciąg z ashwagandhy kosztują około 20-30 zł. 

Przeczytaj również:
Adaptogeny. Substancje przywracające równowagę organizmu