Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Aurovitas Tributron
X - Nowości 2024
X - Solpharma
X - Hello Spring
X - Tydzień francuskich marek
X - Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej

Choroby kobiece

Sortuj wg

Choroby kobiece – choroby układu rozrodczego i ginekologiczne – objawy, porady, leczenie, rodzaje 

Choroby kobiece mogą dotknąć niemal każdą z nas. Mimo wszystko są nadal bardzo często tematem tabu. Wiele kobiet boi się skonsultować uciążliwe objawy w obrębie układu rozrodczego  z ginekologiem, licząc na to, że problem sam minie. Jakie choroby najczęściej występują u kobiet oraz w jaki sposób je leczyć? Czy można im zapobiec? Czytaj więcej...

Czym są choroby kobiece? 

Choroby kobiece to zespół patologii obejmujących kobiecy układ rozrodczy. Wpływają one bezpośrednio na zdrowie kobiet, szczególnie tych w wieku reprodukcyjnym. Wiele z nich czuje opór przed szukaniem leczenia, dlatego tak istotna jest świadomość i edukacja na temat tych schorzeń. 

Jakie są najczęstsze przyczyny chorób kobiecych? 

Choroby kobiece mają różne przyczyny. Do przyczyn chorób infekcyjnych możemy zaliczyć bakterie, wirusy, grzyby i pierwotniaki. Innymi źródłami chorób mogą być:  

  • stres,  
  • utrata masy ciała,  
  • otyłość,  
  • dieta i styl życia,  
  • zażywanie leków,  
  • zaburzenia hormonalne,  
  • guzy, 
  • urazy mechaniczne. 

Jak się objawiają choroby kobiece? 

Objawy chorób kobiecego układu rozrodczego zależą od występującego schorzenia. Najczęściej o chorobie świadczą: 

  • nadmierne upławy,  
  • zaburzenia miesiączkowania, 
  • nieprawidłowe krwawienia.  

Ból, często mylony z bólem nerek, moczowodów i zapaleniem pęcherza moczowego, to kolejny z sygnałów ostrzegawczych, który może mówić o występowaniu chorób kobiecych.  

Występujące zaburzenia hormonalne mogą objawiać się między innymi: 

  • nadmiernym owłosieniem,  
  • trądzikiem,  
  • łysieniem, 
  • nagłymi zmianami w masie ciała.  

Innym istotnym objawem chorób kobiecych jest niemożność zajścia w ciążę, który często skłania kobiety do szukania pomocy u ginekologa.  

Najczęstsze choroby ginekologiczne i układu rozrodczego kobiet 

Do najczęstszych chorób ginekologicznych zaliczamy: 

Oczywiście nie są to wszystkie choroby kobiece, dlatego należy regularnie badać się u ginekologa w celu wykrycia ewentualnych patologii. 

Zaburzenia miesiączkowania 

Zaburzenia miesiączkowania to jedne z najczęstszych kobiecych chorób. Dotyczą nawet 75% kobiet.  

Zatrzymanie miesiączkowania to sytuacja, gdy krwawienie nie występuje przez okres 6. miesięcy u kobiet miesiączkujących nieregularnie lub brak przynajmniej 3 miesiączek u kobiet miesiączkujących regularnie. Przyczyny zatrzymania miesiączkowania są różne. W diagnostyce najpierw oznacza się β-hCG w celu wykluczenia ciąży. Oprócz ciąży przyczynami braku miesiączki mogą być zaburzenia osi podwzgórze-przysadka-jajnik spowodowane stresem, utratą masy ciała czy zaburzeniami psychicznymi (np. anoreksja lub bulimia). Kolejną przyczyną zatrzymania miesiączkowania może być hiperprolaktynemia, czyli zbyt wysokie stężenie hormonu prolaktyny. Stres, wysiłek fizyczny, niedoczynność tarczycy, niektóre leki lub gruczolaki przysadki mózgowej przyczyniają się do wzrostu stężenia prolaktyny. Do innych przyczyn braku miesiączki zaliczamy zespół policystycznych jajników (PCOS) oraz atrezję macicy.  

Skrócone cykle miesiączkowe (<24 dni), czyli zbyt częste miesiączkowanie, mogą być spowodowane niedostatecznym wytwarzaniem progesteronu przez ciałko żółte, cyklami bezowulacyjnymi lub skróceniem fazy folikularnej. 

Wydłużone miesiączkowanie (36 dni-6 miesięcy) jest spowodowane cyklami bezowulacyjnymi, niewydolnością ciałka żółtego oraz wydłużeniem fazy folikularnej. 

Każde zmiany w cyklu miesiączkowym należy skonsultować z lekarzem w celu znalezienia przyczyny problemu.  

Infekcje 

Infekcjami przenoszonymi drogą płciową (STI) można zarazić się najczęściej przez stosunek płciowy. Infekcje dróg rodnych mogą przebiegać bezobjawowo, a zarażona osoba może nie zdawać sobie sprawy z ich występowania, zarażając innych. 

Do objawów infekcji przenoszonych drogą płciową zaliczamy:  

  • nieprawidłową wydzielinę z pochwy lub odbytu,  
  • ból przy oddawaniu moczu, 
  • guzki, krostki, wysypkę i inne zmiany skórne w okolicy genitalnej i odbytu, 
  • nieprawidłowe krwawienia,  
  • świąd genitaliów lub odbytu. 

Infekcje dzielimy ze względu na etiologię na:  

  • wywołane przez bakterie – np. kiła, rzeżączka, wrzód weneryczny, ziarnica weneryczna pachwin, ziarniniak pachwinowy, 
  • wirusowe – np. opryszczka narządów płciowych, HPV, mięczak zakaźny,  
  • grzybicze – np. kandydoza narządów płciowych, 
  • wywołane przez pierwotniaki – np. rzęsistkowica. 

Mięśniaki macicy 

Mięśniaki macicy to niezłośliwe guzy zbudowane z komórek gładkich macicy. Dotyczą nawet 50-60% kobiet. Mogą być bezobjawowe i często są rozpoznawane przypadkowo podczas badania ginekologicznego. Objawy zależą od lokalizacji, ilości i wielkości mięśniaków. Zaliczamy do nich: 

  • mocne krwawienie miesiączkowe,  
  • ból,  
  • uczucie pełności lub ucisku w miednicy,  
  • częste oddawanie moczu,  
  • niepłodność, 
  • niemożność donoszenia ciąży.  

Podstawowym badaniem diagnostycznym jest USG, a czasami histeroskopia – oglądanie w powiększeniu wnętrza macicy i pobranie wycinków. Istnieje wiele metod leczenia, które zależą od rodzaju i wielkości mięśniaka, ale też od wieku pacjentki i tego, czy chce zachować płodność. Przy braku objawów czasem wystarczy obserwacja i kontrola, w innym przypadku można rozważyć leczenie farmakologiczne lub metody operacyjne. 

Polip endometrialny  

Polip endometrialny to struktura rozwijająca się w jamie macicy. Zwykle są to zmiany łagodne. Występują u 8-34% kobiet. Na jego rozwój mają wpływ między innymi estrogeny i mutacje genowe. Zwiększone ryzyko rozwoju polipów występuje u kobiet: 

  • starszych,  
  • z cukrzycą,  
  • otyłych,  
  • chorujących na endometriozę, 
  • stosujących tamoksifen.  

Polipy diagnozuje się w USG przezpochwowym lub podczas histeroskopii. Polipy endometrialne mogą objawiać się jako nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych. Zaburzają one implantację zarodka, dlatego często diagnozuje się je u kobiet leczonych z powodu niepłodności. Leczenie odbywa się poprzez wycięcie polipa podczas histeroskopii operacyjnej. 

Łagodne zmiany na szyjce macicy  

Do zmian na szyjce macicy zaliczamy między innymi zapalenie szyjki macicy, nadżerki, polipy i pęknięcie szyjki.  

  • Zapalenie szyjki macicy – jest jednym z najczęściej diagnozowanych chorób narządu rodnego. Zwykle przebiega przewlekle z okresami zaostrzeń. Początek obejmuje jedynie powierzchowne zapalenie szyjki, później jednak przenosi się na cały jej kanał. Może prowadzić to do przerostu i rozrostu gruczołów szyjkowych. Przyczyną zapalenia szyjki macicy są najczęściej bakterie i wirusy. Dodatkowo czynniki takie jak wielorództwo, poronienia, brak odpowiedniej higieny osobistej i zaburzenia hormonalne zwiększają ryzyko zapalenia szyjki macicy. Objawy nie są specyficzne. Należą do nich upławy, ból w okolicy krzyżowej, ból w podbrzuszu i bolesne oddawanie moczu. Schorzenie to diagnozuje się poprzez badanie ginekologiczne i laboratoryjne wraz z posiewem z kanału szyjki macicy. Leczenie polega na podaniu leków przeciwzapalnych oraz leków celowanych na patogen z wyniku posiewu.  
  • Nadżerka części pochwowej szyjki macicy – dotyczy nawet 25% kobiet w wieku reprodukcyjnym. Jest zastąpieniem występującego w części pochwowej nabłonka wielowarstwowego płaskiego przez nabłonek gruczołowy. Przyczynami mogą być zaburzenia hormonalne i stany zapalne, które powodują rozrost nabłonka gruczołowego. Temu procesowi towarzyszy zwiększone wydzielanie śluzu i zmiana pH pochwy z kwaśnego na zasadowy. Schorzenie to zwykle nie daje objawów. Rozpoznaje je lekarz podczas wziernikowania pochwy przy badaniu ginekologicznym.  
  • Polip szyjki macicy – polip to struktura wychodząca z kanału szyjki macicy. Nie jest ona stanem przedrakowym. Nie daje specyficznych objawów – mogą wystąpić krwawienia kontaktowe i upławy. Polipy są wykrywane podczas badania ginekologicznego. Należy je usunąć i poddać badaniu histopatologicznemu. 
  • Pęknięcie szyjki macicy – występuje najczęściej w postaci zadawnionego pęknięcia u wieloródek. Wynika zwykle z niewłaściwej kontroli i niewłaściwego zaopatrzenia urazu szyjki po porodzie. Może dojść do zakażenia takiego pęknięcia, co objawia się upławami. Leczenie polega na wycięciu zbliznowaciałych brzegów i ponownym ich zszyciu. 

Endometrioza   

Endometrioza to łagodny proces rozrostowy, w którym tkanki błony śluzowej jamy macicy (endometrium) występują ektopowo, czyli poza nią. Ektopowe tkanki endometrialne również krwawią podczas cyklu miesiączkowego, powodując przewlekłą reakcję zapalną. Endometrioza występuje u 6-10% kobiet w wieku rozrodczym i nawet u połowy kobiet z zaburzeniami płodności. Do objawów należą ból w podbrzuszu trwający często ponad 6 miesięcy oraz ból w okresie okołomiesiączkowym. Choroba ta istotnie zaburza płodność kobiet. Z powodu zróżnicowanych i nieswoistych objawów diagnoza często stawiana jest po 4-10 latach od ich wystąpienia. 

Dokładna przyczyna endometriozy nie jest znana, ale wyróżnione są czynniki ryzyka jej wystąpienia. Są to: 

  • zaburzenia odpływu krwi miesiączkowej,  
  • przedłużona ekspozycja na endogenne estrogeny (na przykład w przypadku otyłości, wczesnego rozpoczęcia miesiączkowania lub późnej menopauzy), 
  • ekspozycja na toksyny środowiskowe. 

U kobiet cierpiących na endometriozę występuje wzrost ryzyka wystąpienia chorób autoimmunologicznych, raka jajnika i raka endometrium, a także czerniaka.  

Endometriozę leczymy lekami hormonalnymi, przeciwbólowymi, a w niektórych przypadkach operacyjnie. 

Zespół policystycznych jajników (PCOS) 

Zespół policystycznych jajników to zespół prowadzący do braku owulacji. Jest to najczęstsza endokrynopatia u kobiet w wieku rozrodczym, która może dotyczyć nawet 8-17% kobiet. Charakteryzuje go wiele różnych objawów o różnym nasileniu. Długotrwały brak miesiączki w PCOS doprowadza do niepłodności oraz wzrostu w przyszłości ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2 i raka endometrium. 

Diagnozując PCOS, musimy wykluczyć inne choroby przebiegające z podobnymi objawami, np. niedoczynność i nadczynność tarczycy, wrodzony przerost nadnerczy czy zespół Cushinga.  

Objawami PCOS są: 

  • hiperandrogenizm, czyli wysokie stężenie hormonów zwanych androgenami. Objawia się to nadmiernym owłosieniem, zmianami łojotokowymi, trądzikiem, przetłuszczaniem się włosów, a nawet łysieniem, 
  • nieregularne owulacje lub ich brak, 
  • policystyczne jajniki w obrazie USG,  
  • otyłość, 
  • nadciśnienie, 
  • insulinooporność. 

Leczenie zależy od celu, jaki chcemy osiągnąć. Jeśli kobieta ma trudności z zajściem w ciążę, leczenie najczęściej będzie obejmować indukcję owulacji. U kobiet z otyłością i zaburzeniem owulacji leczenie będzie polegało na redukcji masy ciała w celu przywrócenia regularnych cykli. Czasem niezbędne jest włączenie leków. Jeśli problemem są zmiany dermatologiczne i metaboliczne, a kobieta nie planuje zajścia w ciążę, w leczeniu stosuje się tabletki antykoncepcyjne z niską dawką estrogenów. 

Choroby kobiece – jak wygląda leczenie? 

Leczenie chorób ginekologicznych zależy od choroby, na którą cierpi pacjentka. Czasami wystarczy zmiana nawyków i stylu życia, jednak w niektórych przypadkach niezbędna jest farmakoterapia lub nawet leczenie operacyjne. Istotna jest opieka lekarza ginekologa, który pomoże dobrać najlepszą metodę terapeutyczną, biorąc pod uwagę wiek pacjentki, jej tryb życia, obciążenia oraz choroby towarzyszące.  

Choroby kobiece – profilaktyka 

Nie wszystkim chorobom kobiecym jesteśmy w stanie zapobiec. Infekcji najłatwiej uniknąć poprzez odpowiednią higienę osobistą oraz unikanie stosunków seksualnych z nieprzebadanym partnerem lub bez zabezpieczenia barieriowego (np. prezerwatywy lub chusteczki lateksowej). Istotne jest również utrzymywanie prawidłowej masy ciała, gdyż otyłość predysponuje do wystąpienia wielu chorób ginekologicznych. Unikanie stresu i zdrowy tryb życia również zmniejszają ryzyko zaburzeń hormonalnych. Regularne badanie się u ginekologa i odpowiednio przeprowadzony przez niego wywiad jest jedną z najważniejszych metod profilaktyki chorób kobiecych

Źródła: 

  • Bręborowicz G., Położnictwo i Ginekologia, PZWL 2020. 
  • https://endogin.wum.edu.pl/sites/endogin.wum.edu.pl/files/zaburzenia_cyklu_miesiaczkowego.pdf 
  • https://www.nhs.uk/conditions/sexually-transmitted-infections-stis/. 
  • https://www.mp.pl/endokrynologia/wywiady/do_poczytania/194585,zespol-policystycznych-jajnikow,1. 
Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę