Co jeść przy kamicy nerkowej?

Najważniejszym założeniem żywieniowym w przypadku kamicy nerkowej jest ograniczenie takich składników mineralnych, jak: wapń, fosfor, potas i sód. To właśnie z tych składników tworzą się kamienie. Dzienna dawka ww. składników mineralnych nie powinna przekraczać: 

• wapń – 402 mg 
• fosfor – 737 mg 
• potas – 2866 mg 
• sód – 658 mg

Przeczytaj również:
Co wywołuje kamicę nerkową?

Jakich produktów unikać przy kamicy nerkowej? 

Należy ograniczyć spożywanie produktów zawierających duże ilości: 

WAPNIA: 

• mleko i napoje mleczne, 
• jaja, 
• ser żółty, 
• jarmuż, 
• soja i tofu, 
• mak, 
• suszone figi, 
• szprotki.

Przeczytaj również:
Wapń – jakie ma znaczenie dla zdrowia?

FOSFORU: 

• mleko i produkty mleczne (jogurt, twaróg, lody), 
• jaja, 
• rośliny strączkowe, 
• grzyby (ale NIE pieczarka), 
• napoje słodzone gazowane, 
• sardynki, 
• wątroba, 
• orzechy i masło orzechowe, 
• czekolada, 
• suszone owoce, 
• awokado, 
• kasza gryczana, 
• produkty zbożowe pełnoziarniste. 

Przeczytaj również:
Fosfor – właściwości, dawkowanie i występowanie

 POTASU: 

• mleko i produktu mleczne, 
• większość owoców (m.in. banany, morele, melony, grejpfruty, kiwi, mango, nektarynki, gruszki, pomarańcze, papaja), 
• suszone owoce (m.in. śliwki, figi, daktyle), 
• ziemniaki (uwaga: jeżeli ziemniaki są moczone i podwójnie gotowane (z odlewaniem wody), ilość potasu zmniejsza się – „wypłukuje”), 
• chipsy, 
• buraki, 
• awokado, 
• szczaw, 
• pomidory i ich przetwory (sok, koncentrat pomidorowy, ketchup), 
• soki warzywne, 
• nasiona roślin strączkowych, 
• orzechy, 
• czekolada. 

Przeczytaj również:
Właściwości potasu

SODU: 

• sól, 
• sos sojowy, BBQ, ketchup, 
• przetwory mięsne, 
• konserwy, 
• salami, kiełbasy, mięso wekowane, 
• wędzone ryby, 
• kapusta kwaszona, 
• solone soki pomidorowe, 
• pikle, 
• oliwki, kapary, 
• fast food, żywność przetworzona, 
• sery dojrzewające, topione, 
• wszelkiego rodzaju słone przekąski (krakersy, chipsy itp.). 

Przeczytaj również:
Sód w organizmie – rola, skutki nadmiaru i niedoboru

Na uwagę zasługują też szczawiany, czyli związki kwasu szczawiowego (głównie jego sole z wapniem), które odkładają się w drogach moczowych. Do organizmu człowieka trafiają wraz z pożywieniem, a następnie do nerek. Zdrowy organizm wydala ich nadmiar wraz z moczem. Niestety zaburzony metabolizm szczawianów może doprowadzić do ich odkładania, a w konsekwencji do tworzenia się kamieni nerkowych.

Produkty z dużą, średnią i niską zawartością szczawianów: 

Produkty zawierające dużą ilość szczawianów: kakao, czarna herbata, komosa ryżowa (quinoa), pszenica, proso, fasola, owies, figi, skórka od cytryny, zielone jabłka, czarne winogrona, mandarynki, kiwi, truskawki, owoce leśne, czereśnie, orzeszki ziemne, suszone owoce, seler, zielona papryka, dynia, burak, szpinak, mleko krowie. 

Produkty o średniej zawartości szczawianów: białe ziemniaki, por, bób, marchewka, karczoch, groch włoski, cebula, pomarańcze, ananas, pomidory. 

Produkty o niskiej zawartości szczawianów: soki owocowe, oliwy, jabłka, zielona herbata, melony, białe winogrona, mango, papaja, miód, biały ryż, kukurydza, kokos, soczewica, mięso, ryby, jajka, ogórki bez skóry, kalafior, sałata, zielony groszek, czerwona papryka, rzepa, rzodkiewki, grzyby, pieczarki. 

Kamica nerkowa – rodzaje

Ze względu na skład chemiczny kamieni nerkowych wyróżnia się kamicę:  

• moczanową,  
• szczawianowo-wapniową,  
• fosforanowo-wapniową,  
• fosforanowo-magnezowo-amonową.  

Zastosowanie się do odpowiednich zaleceń żywieniowych może uchronić Pacjenta przed kolką nerkową. Sposób żywienia Pacjenta cierpiącego na kamicę nerkową ma za zadanie nie tylko wspomagać leczenie, ale również zapobiegać nawrotom kolki nerkowej. 

Dieta w kamicy moczanowej 

W kamicy moczanowej należy unikać spożywania: podrobów, wieprzowiny, baraniny, szprotek, śledzi, sardynek, czekolady, kakao, mocnej herbaty, mocnej kawy naturalnej, orzechów, roślin strączkowych oraz zup gotowanych na wywarach mięsnych, kostnych i grzybowych.  

Produktami polecanymi z kolei są: owoce cytrusowe, soki owocowe, ziemniaki, mleko, chudy ser czy miód. 

Dieta w kamicy szczawianowo-wapniowej 

Jest to najczęściej występujący rodzaj kamicy. Może być wywołany zbyt dużą ilością szczawianów w diecie. Zatem w przypadku kamicy szczawianowo-wapniowej z jadłospisu powinny zostać wykluczone m.in. produkty: szczaw, rabarbar, szpinak, konserwy mięsne i rybne, produkty kiszone, gotowe koncentraty zup i sosów, mieszanki przypraw z glutaminianem sodu, czekolada, kakao, mocna herbata, mocna kawa naturalna.  

W diecie mogą natomiast pojawić się: soki owocowe, owoce cytrusowe, produkty zbożowe pełnoziarniste oraz warzywa m.in. ogórki, cebula, kukurydza. 

Dieta w kamicy fosforanowo-wapniowej

W przypadku tego typu kamicy unikać należy źródeł wapnia i fosforu, do których należą m.in. mleko i produkty mleczne, jaja, sery podpuszczkowe, nasiona roślin strączkowych, szpinak, szczaw, rabarbar, alkaliczne wody mineralne, czekolada, kakao, mocna herbata, mocna kawa naturalna, konserwy rybne. Polecanymi produktami są natomiast: mięso, wędliny, pieczywo, ryby, kasza gryczana, kasza jęczmienna, kasza pęczak, makarony, masło, miód, soki i owoce cytrusowe. 

Dieta w kamicy fosforanowo-magnezowo-amonowej 

Aby poprawić stan zdrowia, przy tej dolegliwości należy spożywać warzywa bogate w magnez. Warto włączyć też do diety soki owocowe, cytrusy i kukurydzę. Zrezygnować trzeba natomiast z mleka, mięsa i jego przetworów, konserw, podrobów, ryb, żółtka jaj, serów dojrzewających, serów topionych, nasion roślin strączkowych, produktów zbożowych gruboziarnistych, kakao, czekolady, orzechów. 

Ogólne zalecenia we wszystkich rodzajach kamicy nerkowej 

Ważną kwestią jest odpowiednie nawodnienie organizmu. Niezbędne jest picie dużych ilości płynów, zwłaszcza wody niegazowanej, najlepiej 2,5-3 litry dziennie – z wyjątkiem oczywiście płynów przeciwwskazanych opisanych wyżej. Szczególnie istotne jest wypijanie wody w godzinach wieczornych, tuż przed snem, ponieważ rozcieńcza ona mocz.  

Przeczytaj również:
Niedobór wody w organizmie – czym się objawia?

Podstawą jest również zdecydowane ograniczenie stosowania soli kuchennej.  

W zrównoważonej diecie zdrowego człowieka zalecaną dawką soli jest ok. 5 g/dobę (łyżeczka), natomiast pacjent chorujący na kamicę nerkową nie powinien przekroczyć dawki 1-2g/ dobę.  

Pamiętajmy, że sól znajduje się w wielu produktach spożywczych, a zalecana porcja soli na dobę stanowi „zbiorową”, ogólną dawkę z całości pożywienia dziennego. Należy bezwzględnie wyeliminować z jadłospisu kostki rosołowe, gotowe sosy i zupy typu instant, mieszanki przyprawowe oraz wszelkie produkty z dużą zawartością soli, tj. solone orzeszki, konserwy rybne i mięsne. 

Ponadto w leczeniu, jak również w profilaktyce kamicy moczowej z małymi złogami pomocne mogą okazać się zioła lecznicze. Korzystny wpływ na pracę układu moczowego wywierają:

• nasiona kozieradki,
• ziele rdestu ptasiego,
• kłącze perzu,
• ziele skrzypu,
• korzeń lubczyka,
• łuski cebuli,
• ziele nawłoci.

 Po konsultacji z lekarzem można również sięgnąć po leki na kamicę nerkową, w składzie których znajdziemy kompozycję tych roślin leczniczych.  

Źródło: 

Cooking for David: A Culinary Dialysis Cookbook, 2000, Ebook.