Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Projekt Mama 2024 (2)
X - Wiosenne porządki
X - Herbal Monasterium
X - Zajączek wielkanocny 2024
X - Układ pokarmowy
X - Alergia 2024
X - Sale do -50%
1

Czym jest logopedia medialna?

Słuchaj artykułu

Logopedia jest nauką zajmującą się różnymi zagadnieniami związanymi z komunikowaniem się. Analizuje komunikację z wielu różnych stron, m.in. psychologicznej, lingwistycznej, pedagogicznej czy medycznej. Bazuje na zaburzeniach w nabywaniu kompetencji do komunikacji, ale również przewiduje skutki tych nieprawidłowości. Jedną z osobnych specjalizacji logopedii jest jej ciekawa odnoga – logopedia medialna, znana również pod nazwą logopedii artystycznej

Czym jest logopedia medialna?

Czym jest i czym się zajmuje logopedia medialna? 

Logopedia medialna często jest określana mianem „kultury żywego słowa” lub „sztuką mówienia”, a więc słownictwa używanego w języku potocznym, medialnym, a także artystycznym (w śpiewie, recytacji wierszy). Jest ona dyscypliną bardzo złożoną, bowiem czerpie z wielu odrębnych od siebie dziedzin np. logopedii, ortofonii (nauka poprawnej wymowy i jej prawidłowego brzmienia, akcentowania), emisji głosu, retoryki, językoznawstwa, psychologii, medycyny, a także z technik autoprezentacji i wystąpień publicznych. Co więcej, nie skupia się typowo na wadach wymowy jak logopedia ogólna, ale na fonacji, głosie, oddechu, tempie i akcencie. To właśnie z pomocy logopedy medialnego korzystają mówcy, aktorzy oraz wszelkie osoby występujące publicznie i nie tylko. Logopedia medialna wychwytuje w języku mówcy niezauważalne dla laika błędy wypowiedzi, takie jak: chcom, chcął, som, a nierzadko też wady wymowy, np. seplenienie, które nie zawsze jest zauważalne dla otoczenia. 


Preparaty łagodzące chrypę
Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Kto może korzystać z pomocy logopedii medialnej? 

Nie ma określonej listy potencjalnych odbiorców terapii logopedii medialnej. Tak naprawdę każdy może z niej skorzystać, udać się po poradę. Wszystkie osoby występujące publicznie, na scenie, ale również np. księża, wykładowcy, śpiewacy, dziennikarze lub osoby, którym zależy na podniesieniu poziomu i jakości swojej wypowiedzi. 

Mowa to nie tylko wymawianie słów 

Dla wielu z nas mowa to po prostu wypowiadanie słowa za słowem, rozmawianie. Nie do końca tak jest. Mowa, oprócz istotnej składowej, jaką jest wypowiadanie szeregu słów, to również: 

  • planowanie wypowiedzi, 
  • poprawne wypowiadanie się, 
  • mowa wewnętrzna, 
  • odpowiedni dobór słownictwa, adekwatnego do rozmówcy i jego wieku, a także sytuacja, w jakiej się znajdujemy, 
  • tworzenie wypowiedzi poprawnych pod względem gramatycznym, logicznym i słownym, 
  • nienaganna dykcja. 

Sposób wypowiadania się naszego rozmówcy i dobór słownictwa świadczy o nim samym. Często wielu z nas popełnia błędy językowe wynikające z przyzwyczajenia, naleciałości bądź niewiedzy. Z pewnością każdy z nas słyszał nie raz takie zwroty i powiedzenia jak: 

  • wziąść, 
  • co tu pisze, 
  • miesiąc luty, 
  • włanczać, 
  • 10 złoty, 
  • cukier waniliowy (choć i tak dostajemy wanilinowy, zawierający tańszy zamiennik podobny do wanilii, a w rzeczywistości będący waniliną lub etylowaniliną), 
  • rok dwutysięczny pierwszy (drugi, trzeci itd.), 
  • tą chustkę. 

Podobnie dzieje się z brzmieniem wypowiedzi, nad którą pieczę trzyma właśnie logopeda medialny. Nierzadko w trakcie wypowiedzi rozmówcy „zjadają” niektóre głoski lub skracają swoje wypowiedzi, np.: 

  • jes (jes tanio) – jest, 
  • pszyszet – przyszedł, 
  • miejszy – mniejszy, 
  • wogle – w ogóle, 
  • gówny – główny. 

Co wpływa na odbieranie naszej wymowy? 

Na odbiór jakości naszych wypowiedzi składa się wiele czynników, tj. cechy prozodyczne (akcent, intonacja, iloczas (czas trwania dźwięku), tempo mowy, barwa głosu) oraz: 

  • rytmizacja wypowiedzi (manipulowanie wysokością i tonem głosu, a także jego siłą), 
  • gesty foniczne (na które składają się tzw. jęki namysłu, czyli eeeee, yyyy wypowiadane w trakcie wypowiedzi, które nierzadko utrudniają odbiór wypowiedzi mówcy), 
  • staranność mówienia (prawidłowe wymawianie poszczególnych głosek, grup spółgłoskowych itp.). 

Jakie znaczenie dla odbierania mowy mają jej składniki? 

  • akcent – jego rolą jest uwydatnienie i podkreślenie sylaby w wypowiedzi lub wyrazu w zdaniu, przy pomocy siły głosu, jego wysokości i iloczasu; w języku polskim akcent stawiany jest na przedostatnią sylabę, 
  • intonacja (zwana również melodią mowy) – melodyczna cecha wypowiedzi, która polega na zmianie wysokości tonu głosu poszczególnych części wypowiedzi, 
  • iloczas – w obecnym języku polskim jest bardzo zmienny, zależy od miejsca głoski w sylabie, tempa mowy; stały jest natomiast tzw. iloczas właściwy, który określa iloczas jednych głosek pod względem innych; w języku polskim najdłuższym iloczasem cechują się samogłoski, 
  • tempo mowy – inaczej organizacja mówienia, która łączy w sobie wszystkie cechy prozodyczne; tempo mowy może być wolne, umiarkowane, szybkie lub bardzo szybkie. 

Czego powinno się oczekiwać na terapii z logopedii medialnej? 

Podczas zajęć z logopedii medialnej terapeuta będzie kładł duży nacisk na odpowiedni dobór słów i środków w trakcie wypowiedzi. Będzie uczył, jak się poprawnie wysławiać, jak zwracać do większej publiczności, jakie słowa dobierać, ale również zwróci uwagę na postawę i mowę ciała, która w trakcie publicznych wystąpień ma ogromne znaczenie. Ponadto terapeuta będzie dokładnie śledził poprawność wypowiedzi – staranną wymowę, odpowiednio kładziony akcent, wyrazistość oraz tempo mówienia. Warto również wspomnieć, że prowadzący wskaże techniki zmniejszania stresu podczas wystąpień, a także radzenia sobie ze zdenerwowaniem. Na terapii zawsze obecne są ćwiczenia z zakresu emisji, czyli prawidłowego wydobywania głosu. 

We współczesnym świecie kultura żywego słowa stopniowo zanika i tylko nieliczni dbają o jakość swoich wypowiedzi. Coraz częściej w mediach można usłyszeć zapożyczenia z innych języków czy niezbyt fascynujący język potoczny. Wiele osób nawet nie zdaje sobie sprawy, że ich kultura słowa jest na niskim poziomie. Warto więc skorzystać z konsultacji logopedy medialnego i zastosować się do jego wytycznych, aby bez obaw móc się wypowiadać.


Źródła
Zwiń
Rozwiń

Źródła: 

  1. Z. Adamiszyn, A. Walencik-Topiłko, Logopedia artystyczna, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi, tom 2, pod red. T. Gałkowskiego, G. Jastrzębowskiej, Opole 2003. 
  2. B. Toczyska, Elementarne ćwiczenia dykcji, GWO, 2016.
Daj nam znać, co myślisz o tym artykule

Wpisz swój komentarz...
Imię

Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę