Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Projekt Mama 2024 (2)
X - Wiosenne porządki
X - Herbal Monasterium
X - Zajączek wielkanocny 2024
X - Układ pokarmowy
X - Alergia 2024
X - Sale do -50%
13

Dieta w chorobach pęcherzyka żółciowego

Słuchaj artykułu

Kamica pęcherzyka żółciowego jest jednym z najczęściej występujących schorzeń przewodu pokarmowego na całym świecie. Jest to szczególnie poważny problem zdrowotny w wysoko rozwiniętych krajach Europy Zachodniej oraz w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Aktualne dane wskazują, że kamica pęcherzyka żółciowego dotyczy co piątej dorosłej osoby w państwach Europy Zachodniej. W dodatku coraz częściej jest ona rozpoznawana u dzieci i młodzieży, zwłaszcza otyłych.  

Dieta w chorobach pęcherzyka żółciowego

W obrębie dróg i pęcherzyka żółciowego mogą występować następujące schorzenia: 

  • kamica pęcherzyka żółciowego, 
  • polipy pęcherzyka żółciowego, 
  • torbiele dróg żółciowych, 
  • nowotwory złośliwe dróg żółciowych. 

Przeczytaj również:
Kamica pęcherzyka żółciowego – czynniki ryzyka, objawy i leczenie


Produkty stosowane w chorobach pęcherzyka żółciowego
Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Kamica pęcherzyka żółciowego – czynniki ryzyka 

Do głównych czynników ryzyka rozwoju kamicy pęcherzyka żółciowego należą: 

  • predyspozycje genetyczne, 
  • płeć żeńska, 
  • wiek, 
  • niewłaściwy sposób odżywiania, 
  • otyłość, 
  • zespół metaboliczny, 
  • insulinooporność, 
  • cukrzyca, 
  • znacznie podwyższone stężenie trójglicerydów we krwi, 
  • gwałtowna redukcja masy ciała (np. drastyczne odchudzanie), 
  • zespół krótkiego jelita, 
  • mukowiscydoza, 
  • infekcje dróg żółciowych. 

Jakie błędy żywieniowe sprzyjają wystąpieniu kamicy pęcherzyka żółciowego? 

  • Regularna konsumpcja wysokokalorycznych potraw (np. żywność typu fast food, potrawy długotrwale smażone). 
  • Nadmierne spożycie cholesterolu i tłuszczów zwierzęcych. 
  • Spożywanie dużej ilości słodyczy i wyrobów cukierniczych, soków, słodkich napojów, miodu i przetworów owocowych o wysokiej zawartości cukru. 
  • Niedostateczna podaż nienasyconych kwasów tłuszczowych (np. w postaci oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia, dobrej jakości oleju rzepakowego, niedosładzanych i niesolonych orzechów, nasion, pestek, awokado). 
  • Zbyt niskie spożycie błonnika pokarmowego (tj. mała ilość warzyw, owoców i pełnoziarnistych produktów zbożowych). 
  • Nieregularne spożywanie posiłków w ciągu dnia, w tym spożywanie obfitych dań w godzinach późnowieczornych.  

Kamica pęcherzyka żółciowego – powikłania 

Do powikłań kamicy żółciowej należą: 

  • napad kolki żółciowej, 
  • powstanie wodniaka pęcherzyka żółciowego, 
  • żółciowe zapalenie otrzewnej, 
  • ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego,  
  • ostre zapalenie dróg żółciowych,  
  • ostre zapalenie trzustki. 

Następstwami usunięcia całego pęcherzyka żółciowego (cholecystektomia) są: 

  • nudności, 
  • brak apetytu, 
  • poposiłkowe uczucie pełności, 
  • zmniejszenie tolerancji na pokarmy tłuste. 

W jaki sposób zapobiegać rozwojowi kamicy żółciowej? 

  • Przestrzegaj ogólnie przyjętych zasad prawidłowego żywienia (np. model diety śródziemnomorskiej bądź diety DASH). 
  • Systematycznie podejmuj wiele różnych form aktywności fizycznej, które sprawiają Ci przyjemność (co najmniej 150 minut tygodniowo). 
  • Długotrwale utrzymuj optymalną masę ciała. 
  • Włączaj regularnie do diety warzywa, owoce, gruboziarniste produkty zbożowe oraz orzechy, pestki i nasiona, które są bogatym źródłem wielu cennych składników odżywczych, jak również błonnika pokarmowego, zmniejszającego stężenie kwasów żółciowych. 
  • Unikaj konsumpcji bogatokalorycznej żywności o wysokim stopniu przetworzenia (np. słodkie i słone przekąski, dania typu fast-food, słodzone napoje), które prowadzą do wzrostu stężenia glukozy we krwi i jednocześnie obniżenia siły skurczu pęcherzyka żółciowego, czego konsekwencją jest zaleganie w nim żółci. 
  • Ogranicz spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych do maksymalnie 10% całodziennego udziału energii w diecie oraz podaż cholesterolu z pożywienia (tj. tłustych gatunków mięsa, masła, smalcu, pełnotłustych przetworów mlecznych, żółtek jaj, wątróbki). 
  • Jedz 4-5 posiłków na dobę co 3-4 godziny. 
  • Zrezygnuj z potraw smażonych. Wybieraj dania gotowane w wodzie, gotowane na parze, pieczone w pergaminie lub naczyniu żaroodpornym bądź duszone na wodzie. 
  • Zrezygnuj z konsumpcji obfitych posiłków w godzinach późnowieczornych. 
  • Unikaj gwałtownej redukcji masy ciała (tj. powyżej 3 kg tygodniowo) i stosowania wyjątkowo restrykcyjnej diety niskotłuszczowej, ponieważ może to prowadzić do powstawania kamieni żółciowych w wyniku długotrwałego zastoju żółci w pęcherzyku żółciowym. 

Jak postępować w przypadku zaostrzenia objawów kamicy żółciowej oraz tuż po zabiegu usunięcia pęcherzyka żółciowego? 

W tej sytuacji należy wdrożyć zasady diety łatwostrawnej z ograniczeniem tłuszczu, które uwzględniają m.in.: 

  • Spożywanie regularnych i niewielkich posiłków w ciągu dnia, np. 5 razy dziennie o względnie stałych porach. 
  • Wyraźne ograniczenie konsumpcji pokarmów odzwierzęcych, szczególnie bogatych w nasycone kwasy tłuszczowe i cholesterol (np. karkówka, golonka, baleron, salami, boczek, kiełbasa, kabanosy, parówki, pasztet, pasztetowa, salceson, kaszanka, masło, smalec, tłuste sery żółte, sery pleśniowe, serki topione, serki typu fromage, smażone żółtka jaj). 
  • Unikanie potraw smażonych, grillowanych tradycyjnie, wędzonych oraz peklowanych. 
  • Włączenie do diety umiarkowanych ilości wysokiej jakości olejów roślinnych tłoczonych na zimno, tj. oliwy z oliwek extra virgin, oleju rzepakowego, a także awokado oraz dobrze tolerowanych niesłodzonych i niesolonych orzechów, nasion oraz pestek (np. w postaci świeżo mielonej). 
  • Wykluczenie z cotygodniowego menu produktów ciężkostrawnych i długo zalegających w przewodzie pokarmowym (np. smażonych grzybów), pokarmów wzdymających (np. warzywa kapustne, cebula, czosnek, suche nasiona roślin strączkowych) oraz pikantnych potraw. 
  • Zwiększenie podaży produktów żywnościowych bogatych w ß-karoten (np. marchew, dynia, boćwina, brokuły, sałata zielona, szpinak, morele, brzoskwinie), witaminę C (np. natka pietruszki, szpinak, brukselka, brokuły, truskawki, kiwi, pomarańcze), witaminę D (np. pieczony łosoś, makrela w umiarkowanych ilościach), witaminę E (np. olej rzepakowy, natka pietruszki, szpinak, sałata, czarne jagody, nektarynki, awokado, świeżo mielone orzechy, nasiona, pestki) i witaminę K (np. szpinak, sałata, brukselka). 
  • Ograniczenie spożycia słodyczy i wyrobów cukierniczych oraz napojów słodzonych. 
  • Unikanie konsumpcji nadmiernych ilości błonnika pokarmowego. 
  • Wprowadzenie do diety łagodnych ziół (np. tymianek, bazylia, rozmaryn, majeranek). 
  • Spożywanie potraw w postaci zupy krem, kleików, kisieli, budyniów, musów, koktajlów, galaretek. 
  • Rezygnacja ze spożycia surowych warzyw i owoców na rzecz gotowanych, duszonych w wodzie, ugotowanych na parze, przetartych czy zmiksowanych.  
  • Zjedzenie ostatniego posiłku na około 2-3 godziny przed snem. 
  • Wypijanie głównie niegazowanej wody, delikatnej herbaty oraz dobrze tolerowanych ziół. 

Podsumowanie 

  • Kamica pęcherzyka żółciowego jest obecnie diagnozowana u ponad 20% dorosłych mieszkańców Europy Zachodniej, co sprawia, że zalicza się ją do najczęściej występujących zaburzeń przewodu pokarmowego. 
  • Wyniki licznych badań naukowych wykazały, że znacznie podwyższony wskaźnik masy ciała BMI oraz nieprawidłowa dieta bogatokaloryczna, uboga w warzywa i owoce, przyczyniają się do nasilenia ryzyka powstawania kamieni żółciowych, jak również wystąpienia powikłań kamicy pęcherzyka żółciowego. 
  • W zdecydowanej większości przypadków jedyną skuteczną formą profilaktyki kamicy pęcherzyka żółciowego jest przestrzeganie prozdrowotnego stylu życia, w tym wdrażanie zasad zdrowego żywienia, regularne uprawianie aktywności fizycznej oraz długotrwałe utrzymywanie właściwej masy ciała. 

Źródła
Zwiń
Rozwiń

Źródła: 

  1. Krawczyk M., Milkiewicz P.: Postępowanie w kamicy żółciowej. Podsumowanie wytycznych European Society for the Study of the Liver 2016. Med. Prakt., 2017; 2: 65–70. 
  2. Jarosz M.: Choroby wątroby i dróg żółciowych. [w]: Jarosz (red.): Praktyczny Podręcznik Dietetyki. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa, 2010, 249-257. 
  3. Gaby A.R.: Nutritional approaches to prevention and treatment of gallstones. Altern Med Rev. 2009 Sep;14(3):258-67. 
  4. Shabanzadeh D.M., Sørensen L.T., Jørgensen T.: Determinants for gallstone formation – a new data cohort study and a systematic review with meta-analysis. Scand J Gastroenterol. 2016 Oct;51(10):1239-48. 
  5. Park Y., Kim D., Lee J.S., et al.: Association between diet and gallstones of cholesterol and pigment among patients with cholecystectomy: a case-control study in Korea. J Health Popul Nutr. 2017 Nov 23;36(1):39. 
  6. Di Ciaula A., Wang D.Q.H., Portincasa P.: An update on the pathogenesis of cholesterol gallstone disease. Curr Opin Gastroenterol. 2018 Mar;34(2):71-80. 
  7. Chang C.M., Chiu T.H.T., Chang C.C., et al.: Plant-Based Diet, Cholesterol, and Risk of Gallstone Disease: A Prospective Study. Nutrients. 2019 Feb 4;11(2):335. 
  8. Kędzia B., Hołderna-Kędzia E.: Miód i surowce roślinne w leczeniu chorób wątroby i pęcherzyka żółciowego. Post Fitoter 2017; 18(1): 42-46. 
Daj nam znać, co myślisz o tym artykule

Wpisz swój komentarz...
Imię

Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę