Jak wzmocnić odporność? Zacznij od badań!

Jak działa układ immunologiczny? 

Za odporność organizmu odpowiada sieć współdziałających ze sobą: 

• komórek (makrofagi, komórki tuczne, limfocyty),  
• tkanek (błony śluzowe, skóra),  
• narządów (grasica, śledziona, węzły chłonne, grudki chłonne), 
• czynników biologicznych (mediatory stanu zapalnego), 
• naturalnych odruchów (kaszel, kichanie, biegunka, odruch wymiotny), 
• swoistych barier (śluz, łzy, kwas solny w żołądku, bakterie mikrobiomu). 

Wszystkie powyższe elementy tworzą układ odpornościowy. Posiada on zdolność rozróżniania struktur własnych i obcych oraz uczenia się i zapamiętywania.

Pamiętajmy, że działanie układu odpornościowego zależy od sprawności pozostałych układów w organizmie. Obecność chorób przewlekłych pogarsza zatem stan odporności. Z drugiej strony niesprawny system odpornościowy prowadzi do wielu chorób przewlekłych.

Często do końca nie wiemy, co jest przyczyną, a co skutkiem. Czujemy się źle, leczymy objawy, jednak okazuje się, że są to działania bezskuteczne i niewystarczające. Na szczęście w takich przypadkach z pomocą przychodzi diagnostyka celowana, dzięki której lekarz może przywrócić zachwianą równowagę zdrowotną.  

Co wpływa na odporność organizmu? 

Złożoność mechanizmów odpornościowych i powiązanie z innymi układami sprawia, że prawidłowa odporność zależy od: 

• uwarunkowań genetycznych,  
• wieku,  
• kondycji zdrowotnej,  
• aktywności fizycznej,  
• stresu, 
• diety.  

Odporność może zawodzić na jednym lub kilku poziomach. Dlatego tak ważne jest rozpoznanie tego, co działa prawidłowo, a co jest zaburzone.  

Pamiętaj! Odporność możesz poprawić w każdym wieku i niezależnie od stanu zdrowia.  

To, jak szybko nastąpi poprawa, zależy od stopnia nasilenia istniejących zaburzeń. Poprawa sprawności układu odpornościowego nawet o kilka procent przekłada się na poprawę jego funkcji, a tym samym – na bezpieczeństwo organizmu.  

Co świadczy o nieprawidłowo działającym układzie odpornościowym? 

Odporność większości z nas kojarzy się np. z ilością przebytych przeziębień w ciągu roku. Faktycznie częste i ciągnące się przeziębienia oraz przewlekły katar, kaszel i zapalenie zatok mogą świadczyć o problemach z odpornością. Podobnie jak przewlekłe stany podgorączkowe lub napady gorączki, bóle i sztywność stawów praz powiększone węzły chłonne. Jeśli dotyczy Cię któryś z tych objawów, warto wykonać badania i sprawdzić swoją odporność.

Oczywiście to tylko niektóre z kilkudziesięciu objawów nieprawidłowo działającego układu odpornościowego. Mogą świadczyć o nim również różne choroby.

Jeśli Twoja odporność nie działa prawidłowo, możesz chorować na:

• cukrzycę,
• otyłość,
• POCHP,
• astmę, 
• rozedmę, 
• alergię,
• nowotwór,
• choroby autoimmunologiczne:
  • cukrzycę typ 1,
  • chorobę Gravesa-Basedowa,
  • chorobę Hashimoto,
  • wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG),
  • chorobę Leśniowskiego-Crohna,
  • stwardnienie rozsiane,
  • łuszczycę,
  • reumatoidalne zapalenie stawów (RZS),
  • sklerodermię,
  • toczeń rumieniowaty układowy.

Możesz borykać się również z dolegliwościami skórnymi, takimi jak: bielactwo, ropnie, brodawki, pokrzywki, zapalenie skóry, kłykciny, grzybica czy łysienie plackowate. Możliwe jest także trudniejsze gojenie się ran oraz nawracające afty.

O problemach z odpornością mogą poinformować Cię też wyniki badań krwi. Podwyższone CRP i OB, a także nieprawidłowa liczba leukocytów lub płytek krwi powinny Cię skłonić do dalszej diagnostyki.

Pozostałe czynniki, które powinny zwrócić Twoją uwagę, to:

• występowanie zaburzeń odporności w najbliższej rodzinie;
• rozpoznane w przeszłości zaburzenia odporności; 
• brak śledziony; 
• nosicielstwo HIV;
• opryszczka albo półpasiec w przeszłości lub obecnie; 
• przyjmowanie leków immunosupresyjnych (np. kortykosteroidów, przeciwciał mono- i poliklonalnych, cytostatyków, interferonów);
• zapalenie spojówek, błony śluzowej jamy ustnej, odbytu, upławy, grzybice; 
• przebyta sepsa;
• nawracające zakażenie dróg moczowych; 
• przewlekłe biegunki, bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia;  
• częste przyjmowanie antybiotyków;
• poronienia lub trudności z zajściem w ciążę; 
• przewlekły stres;
• stosowanie drastycznych diet; 
• wychudzenie czy niedożywienie;
• nadużywanie alkoholu;
• uzależnienie od narkotyków.

Obecność przynajmniej jednego z powyższych czynników powinna skłonić Cię do wykonania badań i sprawdzenia swojej odporności. Leczenie podstawowej choroby jest niewystarczające, a problem może tkwić znacznie głębiej.

Aby zobrazować ten problem, posłużę się przykładem: 

Pacjent z reumatoidalnym zapaleniem stawów często otrzymuje leki immunosupresyjne, których zadaniem jest wyciszenie układu immunologicznego, co w konsekwencji zmniejsza objawy choroby. Często przez to układ immunologiczny jest tak wyciszony, że nie jest w stanie pełnić swojej funkcji. Wówczas pacjent jest narażony na zakażenia wirusowe lub nowotwory.

Niestety bez wykonania odpowiednich badań nie jesteśmy w stanie ocenić, czy dawka leku jest odpowiednia. Kierowanie się poprawą samych objawów choroby może być złudne. Często taki pacjent otrzymuje dodatkowo wiele innych leków, które niszczą śluzówkę przewodu pokarmowego, zaburzają trawienie i pogarszają odżywienie organizmu w białko i inne substancje. Do tego dochodzi stres związany z chorobą i jego wpływ na obniżenie liczby komórek układu odpornościowego.  

Układ immunologiczny – jak sprawdzić jego funkcjonowanie? 

Nowoczesna medycyna daje nam możliwość dokładnego zbadania układu odpornościowego na wielu poziomach.

Badania takie powinny obejmować ocenę: 

• ogólnych parametrów morfologii i biochemii, 
• stanu protein w organizmie, 
• poziomu stanu zapalnego, 
• stanu jelit i mikrobioty jelitowej, 
• poziomu odżywienia, 
• liczby i wzajemnej proporcji komórek układu odpornościowego, 
• gospodarki hormonalnej. 

Wyniki powinien ocenić lekarz, najlepiej specjalizujący się w immunologii.

Dowiedz się więcej z naszego materiału