O ile odnośnie śmiertelności w przebiegu aktywnego zakażenia COVID-19 w populacji dzieci informacje są optymistyczne, o tyle niepokojące są doniesienia z Wielkiej Brytanii, Francji i Włoch. Od połowy lutego 2020 roku w wymienionych państwach raportuje się znacznie częstsze (nawet trzydziestokrotnie) występowanie objawów przypominających chorobę Kawasakiego u dzieci, z których większość przebyło infekcję COVID-19. Przechorowanie potwierdzano za pomocą testów przeciwciałowych.
Czym jest choroba Kawasakiego?
Choroba Kawasakiego występuje głównie w populacji dzieci, a jej szczyt zachorowań występuje około 18 miesiąca życia, częściej u chłopców. Jest to choroba o niepoznanej etiologii, jednak podejrzewa się udział czynników infekcyjnych (bakterii i wirusów), jako wyzwalaczy odpowiedzi autoimmunologicznej organizmu. Jest to choroba rzadka, stąd też jej zwiększona zgłaszalność w wymienionych krajach od razu wzbudziła niepokój medyków. Przypuszcza się, że COVID-19 jest kolejnym czynnikiem zakaźnym mogącym aktywować chorobę Kawasakiego.
Mechanizm choroby polega na nieprawidłowym działaniu układu immunologicznego, który atakuje śródbłonek wyściełający od środka naczynia krwionośne. Patologią objęte są głównie naczynia małego i średniego kalibru (np. naczynia wieńcowe, naczynia gałki ocznej), ale zdarza się, że zmiany widoczne są również na naczyniach większych – aorcie. Przebieg choroby może być ciężki, jednak odpowiednie leczenie zapewnia przeżycie większości pacjentów. Niestety część powikłań choroby jest ciężka. Należą do nich zapalenie mięśnia sercowego oraz tworzenie się tętniaków na naczyniach wieńcowych (tych, które odżywiają serce). To powikłanie znacząco zwiększa ryzyko śmierci z powodu zawału serca.
Jak objawia się choroba Kawasakiego?
Podwyższona temperatura ciała o wartościach 39-40oC, niereagująca na popularne leki przeciwgorączkowe takie jak paracetamol i ibuprofen to najbardziej charakterystyczny wczesny objaw.
Pozostałe, często występujące objawy to:
- malinowy język,
- zapalenie spojówek,
- powiększenie węzłów chłonnych w okolicy szyi (często tylko po jednej stronie), zaczerwienione dłonie i stopy,
- zapalenie stawów,
- rumień i wysypka na skórze,
- łuszczenie się naskórka w okolicach krocza.
We Francji w ciągu 11 dni (27 kwietnia do 7 maja) zgłoszonych zostało 17 podejrzeń choroby Kawasakiego u dzieci. W porównaniu do częstości występowania tej choroby sprzed pandemii COVID-19 jest to ponad 20-krotny wzrost podejrzeń. Spośród wszystkich 17 chorych 11 wymagało intensywnej opieki medycznej, a u 12 rozpoznano zapalenie mięśnia sercowego. Większość pacjentów miała obecne w surowicy krwi przeciwciała przeciwko COVID-19, co świadczy o przebytym zakażeniu tym patogenem. Z kolei we Włoszech, według danych z prowincji najsilniej objętej skutkami pandemii (Bergamo), częstość rozpoznawanych podejrzeń choroby Kawasakiego u dzieci w 2019 roku wynosiła 0,3 na miesiąc, natomiast w okresie pandemii (dokładnie pacjenci przyjęci między 17 lutego a 20 kwietnia) zanotowano 30-krotny wzrost zachorowań. Obecnie choruje coraz więcej dzieci, a choroba najczęściej występuje u nich w ciężkiej formie, wymagającej wsparcia technik intensywnej opieki medycznej. Podobne doniesienia dochodzą również z innych państw – USA i Hiszpanii.
Należy pamiętać, że w cytowanych artykułach nie mówi się o występowaniu choroby Kawasakiego, a „przypominającej” chorobę Kawasakiego (Kawasaki-like disease).
Źródła:
- An outbreak of severe Kawasaki-like disease at the Italian epicentre of the SARS-CoV-2 epidemic: an observational cohort study Lucio Verdoni, MD, Angelo Mazza, MD Annalisa Gervasoni, MD Laura Martelli, MD Maurizio Ruggeri, MD Matteo Ciuffreda, MD et al. May 13, 2020 DOI:https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)31103-X
- Outbreak of Kawasaki disease in children during COVID-19 pandemic: a prospective observational study in Paris, France. Julie Toubiana, Clement Poirault, Alice Corsia, Fanny Bajolle, Jacques Fourgeaud, Francois Angoulvant, Agathe Debray, Romain Basmaci, Elodie Salvador, Sandra Biscardi, Pierre Frange, Martin Chalumeau, Jean-Laurent Casanova, Jeremie F Cohen, Slimane Allali
medRxiv 2020.05.10.20097394; doi: https://doi.org/10.1101/2020.05.10.20097394 - An outbreak of severe Kawasaki like disease at the Italian epicentre of the SARS-CoV-2 epidemic: an observational cohort study. Verdoni L, Mazza A, Gervasoni A, et al. Lancet 2020; published online May 13. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)31103-X.
