Kozieradka. Na jakie dolegliwości ją stosować?

Kozieradka to roślina, która wykorzystywana była w lecznictwie już w czasach antycznych. Jej właściwości doceniali Egipcjanie, Grecy i Rzymianie. Znalazła nawet miejsce w tradycyjnej medycynie indyjskiej Ajurwedzie. Oprócz zastosowania w medycynie kozieradka jest używana jako przyprawa – jest składnikiem mieszanki curry.  

Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie jest nasienie kozieradki. Jest ono bogate w różne substancje aktywne, m.in. śluzy, izoflawony i flawonoidy. 

Zastosowanie kozieradki 

Ze względu na bogactwo różnych składników aktywnych nasiona kozieradki działają wielokierunkowo. Część z jej zastosowań pochodzi z medycyny tradycyjnej, a część została zbadana klinicznie.  

Najczęściej wykorzystywane są właściwości: 

• obniżające stężenie glukozy we krwi – za to działanie odpowiada głównie galaktomannan. Przyjmowanie kleiku z kozieradki opóźnia opróżnianie żołądka, hamuje aktywność enzymów, które rozkładają węglowodany, zmniejszają poposiłkowy wzrost stężenia glukozy i obniżają poziom glukozy w moczu. Dodatkowo aminokwas hydroksyizoleucyna zwiększa uwalnianie insuliny, a saponiny zwiększają wrażliwość tkanek na insulinę; 
• obniżające poziom cholesterolu we krwi – doustne przyjmowanie kozieradki obniża stężenie cholesterolu całkowitego, LDL, VLDL i trójglicerydów we krwi. Te działania przypisuje się saponinom obecnym w nasieniu kozieradki. Dodatkowo substancje te przyspieszają przemiany cholesterolu w wątrobie do kwasów tłuszczowych i usuwanie ich z organizmu. Właściwości obniżające stężenie cholesterolu we krwi wykazuje także witamina PP; 
• przeciwzapalne – działanie to pojawia się zarówno po podaniu doustnym, jak i zewnętrznym. W badaniach dowiedziono, że siła tego działania jest porównywalna do leków takich jak diklofenak sodu czy pentazocyna;  
• neurologiczne – za to działanie odpowiedzialny jest alkaloid trygonelina. W badaniach wykazano, że pobudza ona regenerację neuronów mózgowych, nasila powstawania synaps, czyli połączeń między neuronami. Działania te skutkują poprawą pamięci. Dzięki tym właściwościom kozieradka jest postrzegana jako surowiec roślinny użyteczny w profilaktyce i leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, w szczególności choroby Alzheimera; 
• ochronne na błonę śluzową żołądka – maceraty i ekstrakty wodne z nasion kozieradki działają ochronnie na przewód pokarmowy, zwłaszcza żołądek. Działanie to ma znaczenie w łagodzeniu objawów choroby wrzodowej żołądka. Polisacharydy zawarte w kozieradce tworzą warstwę, która chroni śluzówkę przed czynnikami takimi jak alkohol, kwas solny. Dodatkowo wyciągi z kozieradki wymiatają wolne rodniki z objętej stanem zapalnym śluzówki jelit; 
• hepatoprotekcyjne – polifenole zawarte w nasionach kozieradki zmniejszają utlenianie lipidów w podobnym stopniu, co sylimaryna pozyskiwana z ostropestu plamistego. Ponadto stosowanie kozieradki może obniżyć markery wątrobowe, np. ALAT; 
• hormonalne – fitoestrogen diosgenina zawarty w kozieradce może ograniczyć częstotliwość uderzeń gorąca i nadmierną potliwość w okresie menopauzy. 

Kozieradka jest tradycyjnie stosowana także w innych dolegliwościach: 

• okłady z kozieradki – nasiona kozieradki mogą być stosowane w formie kompresów i okładów na różnego rodzaju stany zapalne skóry, tkanki łącznej, czyraki. Nasiona z kozieradki popularnie stosuje się w formie gorących okładów – woreczków wypełnionych nasionami. W takiej formie kozieradka łagodzi obrzęki, siniaki, stłuczenia;  
• pobudzanie trawienia – kleik z kozieradki działa odżywczo, pobudza apetyt, wydzielanie śliny, soków trawiennych. Łagodzi także objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak wzdęcia, niestrawność; 
• stymulacja laktacji – kozieradka może być stosowana do pobudzenia produkcji pokarmu przez matki karmiące. Przyjmowanie kozieradki może przyczynić się do powiększenia piersi;  
• wypadanie włosów – kozieradka często wykorzystywana jest w kosmetyce. Ekstrakty z nasion zapobiegają wypadaniu włosów, działają oczyszczająco i przeciwłupieżowo. Kozieradkę znajdziesz we wcierkach i szamponach.

Jak przygotować kleik z kozieradki? 

Kleik z nasion kozieradki możesz samodzielnie przygotować w domu. Potrzebujesz do tego jedynie dwóch składników i rondelka.  

• Do rondelka wlej szklankę wody i dodaj 1 łyżkę nasion kozieradki. 
• Gotuj na wolnym ogniu przez około 15 minut, cały czas mieszając. 
• Gdy płyn zgęstnieje, zdejmij rondelek z palnika i odstaw do wystudzenia. 

Kleik możesz jeść do 3 razy dziennie, najlepiej przed posiłkiem.  

Kiedy nie stosować kozieradki? 

Ze względu na dużą ilość substancji aktywnych kozieradki nie może stosować każdy.  

Zachowaj ostrożność lub zrezygnuj z jej suplementacji, jeżeli stosujesz leki: 

• z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych lub paracetamol – takie połączenie może zwiększać ryzyko krwawień; 
• z warfaryną – kozieradka może podnosić wskaźnik INR (współczynnik protrombinowy); 
• obniżające poziom glukozy we krwi – kozieradka może doprowadzić do hipoglikemii (niedocukrzenia); 
• regulujące poziom hormonów tarczycy – suplementacja kozieradką obniża stężenie trójjodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4) w osoczu; 

Zrezygnuj z kozieradki, jeśli jesteś w ciąży. Zawarte w roślinie fitoestrogeny mogą wpłynąć na rozwój płodu.