Których produktów i ziół należy unikać przy problemach z tarczycą?

Do chorób tarczycy zaliczamy: 

• niedoczynność tarczycy,  
• nadczynność tarczycy,  
• wole guzkowe,  
• zapalenia tarczycy,  
• raka tarczycy. 

Najczęściej występującymi schorzeniami są niedoczynność i nadczynność tarczycy.

Produkty i zioła przeciwwskazane w niedoczynności tarczycy 

O niedoczynności mówimy, gdy dochodzi do zaburzeń, wynikających z niedoboru tyroksyny (T4) oraz trójjodotyroniny (T3).

Do najczęstszych objawów zaliczamy:  

• wzrost masy ciała,  
• chroniczne zmęczenie,  
• osłabienie,  
• senność,  
• ciągłe uczucie chłodu,  
• suchą skórę,  
• niskie ciśnienie tętnicze,  
• zaparcia,  
• zaburzenia pamięci,  
• depresję. 

W przypadku niedoczynności tarczycy osoby chore muszą przyjmować L-tyroksynę. Zazwyczaj jest to terapia długotrwała, a nawet dożywotnia. 

Oprócz leczenia farmakologicznego i stałych badań chorzy powinni dbać o zdrową dietę. Jadłospis powinien składać się ze zbilansowanych składników pokarmowych oraz niezbędnych mikro- i makroelementów w odpowiednich ilościach:  

• cynk,  
• żelazo,  
• selen,  
• jod.  

W przypadku osób z niedoczynnością powinno się unikać produktów wolotwórczych – goitrogenów, czyli takich, które ograniczają wchłanianie jodu z pożywienia. Zaliczamy do nich m.in. warzywa z rodziny kapustowatych – kapusta, brukselka, kalafior, brokuł, jarmuż, szpinak, kalarepa, brukiew, rzepa i gorczyca. Zawierają one w swym składzie tioglikozydy, które należą do goitrogenów. Aby zmniejszyć ich zawartość w wymienionych warzywach, można poddać je obróbce termicznej – gotowaniu w 90°C (zmniejszenie zawartości tioglikozydów o ok. 30%) bądź mrożeniu.  

Zaburzenia pracy tarczycy mogą także powodować nasiona roślin strączkowych, np. bób, fasola, groch, ciecierzyca i soczewica, gdyż zawierają izoflawony sojowe. Ich spożywanie jest możliwe jedynie po obróbce termicznej oraz w umiarkowanych ilościach.  

W przypadku niedoczynności tarczycy należy bezwzględnie zrezygnować ze spożywania soi oraz produktów sojowych nawet po ich wcześniejszej obróbce termicznej (goitrogeny sojowe nie są dezaktywowane podczas gotowania).  

Zawarta w soi genisteina oraz daidzeina hamują peroksydazę tarczycową, która bierze udział w syntezie hormonów tarczycowych.  

U osób chorujących na niedoczynność powinno się także unikać ziół obniżających ciśnienie krwi, np. jemioły, głogu, aronii i serdecznika, gdyż może to prowadzić do niedociśnienia.  

Produkty i zioła przeciwwskazane w nadczynności tarczycy 

Nadczynność tarczycy stwierdza się w momencie łagodnego nadmiaru hormonów tarczycy. Zwykle diagnozuje się także zmniejszone stężenie TSH. Pacjenci chorujący na nadczynność uskarżają się na:  

• nadmierną pobudliwość,  
• wzmożoną potliwość,  
• ciągłe uczucie gorąca,  
• tachykardię,  
• duszność,  
• osłabienie,  
• utratę masy ciała,  
• drżenie rąk,  
• wytrzeszcz oczu.  

Oprócz farmakoterapii pacjenci powinni zadbać o swoją dietę, a także zwracać uwagę na przyjmowane suplementy diety czy mieszanki ziołowe. U osób z nadczynnością tarczycy szczególnie należy kontrolować ilość przyjmowanego jodu. Jod jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania tarczycy, jednakże jego zbyt duża ilość może prowadzić do nadczynności lub wzmagać postęp choroby.  

U pacjentów z nadczynnością tarczycy dobowe zapotrzebowanie na jod nie powinno przekraczać 150 µg.  

Zaleca się zatem unikanie suplementów diety zawierających w swym składzie algi, wodorosty, agar i glony. Dodatkowo w diecie należy ograniczyć ilość spożywanych ryb, owoców morza, a także soli. Spekuluje się, iż w nadczynności autoimmunologicznej powinno się unikać glutenu – zarówno w diecie, jak i przyjmowanych suplementach diety (obok immunologicznej odpowiedzi organizmu na hormony tarczycowe może także pojawić się immunologiczna odpowiedź na gluten).  

Dieta, a także przyjmowane przez nas preparaty czy mieszkanki ziołowe mogą wpływać w znaczący sposób na przebieg choroby, a także na skuteczność farmakoterapii. Wszelkie wątpliwości należy skonsultować z lekarzem prowadzącym terapię lub farmaceutą.