Łupież – przyczyny, rodzaje, profilaktyka

Łupież – przyczyny i rodzaje

Główną przyczyną powstawania łupieżu jest nadmierny rozrost grzyba Malassezia (głównie M. restricta i M. globosa). Jest to drobnoustrój naturalnie występujący na naszej skórze głowy, jednak w pewnych warunkach może wystąpić jego zbyt duże namnażanie. Zaburzenia pH skóry głowy i jej podrażnienie to idealne warunki do wzrostu tego grzyba. Przyczyną tych zakłóceń w prawidłowym funkcjonowaniu skóry głowy mogą być zaburzenia hormonalne, immunologiczne, nieprawidłowa dieta czy stres. Do powstawania łupieżu może przyczynić się także niewłaściwa pielęgnacja skóry głowy. Najczęściej popełniane błędy to np.:

• nadużywanie kosmetyków do stylizacji oraz farb do włosów
• przegrzewanie skóry głowy suszarką
• zbyt rzadkie mycie włosów
• niedokładne spłukiwanie szamponu czy odżywki.

Powstawanie łupieżu może też być uzależnione od miejsc, w których mieszkamy lub pracujemy. Długie przebywanie w suchym i zimnym miejscu może też nasilać dolegliwości. Dodatkowo, pojawieniu się łupieżu sprzyja łuszczyca, atopowe zapalenie skóry i łojotokowe zapalenie skóry. Objawy tej choroby są różne i na ich podstawie diagnozuje się rodzaj łupieżu. Wyróżniamy 4 rodzaje:

• łupież suchy – widoczne są bardzo małe, białe łuski, które wyglądają jak proszek wysypany na włosach. Skóra głowy jest wówczas mocno przesuszona. W cięższych przypadkach obserwujemy nawarstwienie złuszczającego się naskórka, który ma postać strupów przylegających do skóry głowy.
• łupież tłusty – występuje nadmierny łojotok, powstają żółte strupy, stan zapalny i uporczywy świąd.
• łupież pstry – odmiana łupieżu, która z reguły nie występuje na głowie lecz na tułowiu. Objawia się powstawaniem dobrze odgraniczonych, nieregularnych, żółtobrunatnych plam na skórze. Skóra jest szorstka i swędzi. Nieleczony łupież pstry może powodować nieestetyczne przebarwienia.
• łupież różowy Giberta – również nie występuje na głowie. Pierwszym objawem jest powstanie tzw. blaszki macierzystej na klatce piersiowej. Jest to okrągła, różowa plamka, która swędzi i łuszczy się na brzegach. Po pewnym czasie powstają kolejne. Co ciekawe, choroba mija samoistnie po maksymalnie dwóch miesiącach.

Łupież – leczenie

Najskuteczniejsza w leczeniu łupieżu jest terapia miejscowa. W tym przypadku stosuje się trzy główne grupy preparatów:

• preparaty grzybobójcze – są najskuteczniejsze i najczęściej polecane, bo zwalczają przyczynę łupieżu, a nie tylko objawy. Przeważnie występują w postaci szamponów, ale istnieją też emulsje na skórę głowy. Najpopularniejszą substancją w takich preparatach jest ketokonazol, jednak można też spotkać m.in. klimbazol, pirokton olaminy, cyklopiroks. Szampon tego typu należy używać 2-3 razy w tygodniu, przez okres 4 tygodni. Po aplikacji na mokre włosy nie należy go od razu spłukiwać, tylko poczekać kilka minut, aby mógł zadziałać. Po tym czasie preparat trzeba dokładnie spłukać. Jeśli po przejściu pełnej kuracji objawy łupieżu są nadal widoczne, należy skonsultować się z lekarzem.
• preparaty przeciwłojotokowe– ograniczają ilość sebum (niektóre nawet je absorbują) wytwarzanego przez gruczoły łojowe. Szampony z tej grupy często zawierają substancje łagodzące, które zmniejszają świąd. Można je stosować do codziennej pielęgnacji skóry głowy.
• preparaty keratolityczne– pomagają pozbyć się nadmiaru złuszczonego naskórka. Zawierają substancje wspomagające złuszczanie (np. kwas salicylowy, zmikronizowana siarka). Do stosowania 3 razy w tygodniu.

Istnieją na rynku preparaty złożone będące kombinacją tych trzech wariantów. Dzięki temu wspomagają usuwać złuszczony naskórek, regulują sebum i jednocześnie działają przeciwgrzybiczo, a dodatkowo zawierają środki myjące. Oprócz terapii aptecznych, mamy do wyboru też kilka domowych sposobów na łupież, które mogą okazać się skuteczne, zwłaszcza w łagodniejszych formach schorzenia. Należą do nich:

• masaż ciepłą (nie gorącą!) oliwą z oliwek: wykonujemy go przez około 10 minut, a następnie spłukujemy delikatnym szamponem do codziennej pielęgnacji. Zabieg możemy wykonywać dwa razy w tygodniu. Zamiast oliwy z oliwek, możemy użyć olejków eterycznych, np. cytrynowego, lawendowego czy rozmarynowego.
• płukanki na włosy, np. z tymianku, mięty, melisy, pokrzywy: dwie saszetki zaparzamy przez 15 minut pod przykryciem. Ostudzony napar aplikujemy na wcześniej umytą skórę głowy i nie spłukujemy.
• wystawianie włosów na działanie światła słonecznego, co działa przeciwzapalnie.

Łupież – profilaktyka

Po wyleczeniu często dochodzi do nawrotów łupieżu. Aby tego uniknąć, warto zastosować kilka działań profilaktycznych. Są nimi:

• regularne mycie włosów,
• częste szczotkowanie (delikatną szczotką),
• rzadsze używanie kosmetyków do stylizacji i suszarki,
• masaż skóry głowy (nawet bez użycia olejków),
• ekspozycja na słońce,
• unikanie stresu,
• właściwa dieta: bogata w witaminy z grupy B, witaminy A i E oraz cynk, żelazo, wapń, magnez, fosfor i potas.

Łupież to częsta i uprzykrzająca życie choroba skóry, która najczęściej ustępuje po leczeniu miejscowym. Pamiętajmy jednak, żeby w razie braku efektów po miesiącu kuracji zgłosić się do lekarza. Nieleczony lub nieustępujący łupież może mieć liczne konsekwencje, z wyłysieniem włącznie.