Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Projekt Mama 2024 (2)
X - Wiosenne porządki
X - Herbal Monasterium
X - Zajączek wielkanocny 2024
X - Układ pokarmowy
X - Alergia 2024
X - Sale do -50%
18

Nadciśnienie u kobiet ciężarnych lub planujących ciążę – o czym należy pamiętać?

Słuchaj artykułu

Podwyższone wartości ciśnienia tętniczego u kobiet ciężarnych mogą być istotnym problemem klinicznym oraz powodem wielu obaw. Dotyczy to 6-10% ciąż i może stanowić bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia zarówno mamy, jak i dziecka. Nadciśnienie podczas ciąży sprzyja wielu powikłaniom i może prowadzić do stanu przedrzucawkowego i rzucawki, które co roku na świecie są powodem zgonu 500 tys. płodów i noworodków oraz ponad 70 tys. kobiet ciężarnych.

Nadciśnienie u kobiet ciężarnych lub planujących ciążę – o czym należy pamiętać?

Kiedy mówimy o nadciśnieniu w ciąży? 

Nadciśnienie w ciąży rozpoznaje się, bazując na wartościach pomiaru ciśnienia uzyskanych w gabinecie lekarskim. Na podstawie tych wartości możemy zaklasyfikować je jako łagodne (140-159/90-109 mm Hg) lub ciężkie (≥160/110 mm Hg). 

W chorobach przebiegających z nadciśnieniem tętniczym u kobiet w ciąży wyróżniamy dwa stany kliniczne:  

  1. nadciśnienie przewlekłe
  2. stany nadciśnieniowe związane z ciążą, czyli nadciśnienie wywołane ciążą oraz stan przedrzucawkowy. 

Należy zaznaczyć, że stany te się nie wykluczają i u kobiet z nadciśnieniem przewlekłym może nałożyć się stan przedrzucawkowy.


Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Nadciśnienie przewlekłe  

Nadciśnienie przewlekłe to nadciśnienie rozpoznane przed ciążą lub przed ukończonym 20. tygodniem ciąży i utrzymujące się dłużej niż 6 tygodni po porodzie. Liczba kobiet w ciąży, która boryka się z przewlekłym nadciśnieniem tętniczym, nieustannie się zwiększa ze względu na rosnący wiek rodzących.  

Każda ciąża u pacjentki z przewlekłym nadciśnieniem tętniczym to ciąża wysokiego ryzyka, dlatego powinna być ona planowana.  

Planowanie ciąży powinno obejmować wizytę u lekarza, który zbada pochodzenie nadciśnienia, jego nasilenie, zaawansowanie, czynniki ryzyka jego wystąpienia (m.in. otyłość, cukrzyca, choroby serca i nerek, palenie papierosów) oraz ewentualne zmiany w narządach wewnętrznych. Jeśli kobieta zajdzie w ciążę, pozwala to zakwalifikować ją do grupy małego lub dużego ryzyka powikłań.  

Do powikłań ciąży pacjentki z nadciśnieniem należą:  

  • ograniczenie wzrastania płodu lub jego obumarcie,  
  • przedwczesne oddzielenie się łożyska,  
  • wcześniejsze zakończenie ciąży i wystąpienie nałożonego stanu przedrzucawkowego.  

U ciężarnej z przewlekłym nadciśnieniem tętniczym lekarz prowadzący ciążę powinien regularnie oceniać wzrastanie płodu w badaniu USG i okresowo kontrolować funkcję nerek

Stan przedrzucawkowy i rzucawka 

Najcięższą postacią nadciśnienia w ciąży jest stan przedrzucawkowy. Jest to zespół objawów pojawiający się po skończonym 20. tygodniu ciąży, podczas porodu lub w połogu. Polega na pojawieniu się nadciśnienia tętniczego i białkomoczu lub nadciśnienia tętniczego i dysfunkcji narządów wewnętrznych (wtedy białkomocz nie musi wystąpić).  

Mimo że dotyczy on tylko około 2% ciężarnych, jest jedną z głównych przyczyn umieralności okołoporodowej zarówno matek, płodów, jak i noworodków.  

Stan przedrzucawkowy zagraża życiu matki oraz płodu i może doprowadzić m.in. do  

  • zgonu wewnątrzmacicznego,  
  • przedwczesnego oddzielenia łożyska, 
  • niedotlenienia, 
  • ograniczenia wzrastania płodu.  

U matki może spowodować krwawienie do ośrodkowego układu nerwowego, niewydolność narządów takich jak nerki i serce, a nawet śmierć

W przebiegu stanu przedrzucawkowego może dojść do rzucawki. Rzucawka to epizod drgawek lub śpiączki u kobiety ciężarnej, których nie można wytłumaczyć innymi przyczynami. Może być przyczyną powikłań neurologicznych bezpośrednio zagrażających życiu matki

Kogo dotyczy stan przedrzucawkowy? 

Jako że objawy stanu przedrzucawkowego manifestują się zwykle dopiero pod koniec ciąży (gdzie jedynym postępowaniem zostaje leczenie objawowe albo zakończenie ciąży), tak ważne jest rozpoznanie pacjentek z grupy ryzyka i wdrożenie odpowiedniej profilaktyki już od pierwszych trymestrów ciąży.  

Do czynników ryzyka należą:  

  • wiek matki >40 lat,  
  • pierwsza ciąża,  
  • odstęp między ciążami większy niż 10 lat,  
  • BMI >35 sprzed ciąży,  
  • wystąpienie stanu przedrzucawkowego w najbliższej rodzinie,  
  • ciąża wielopłodowa,  
  • nadciśnienie w poprzedniej ciąży,  
  • przewlekła choroba nerek,  
  • toczeń układowy,  
  • zespół antyfosfolipidowy,  
  • cukrzyca, 
  • nadciśnienie przewlekłe. 

U ciężarnej należącej do grupy zwiększonego ryzyka lekarz może zalecić zażywanie kwasu acetylosalicylowego

Nadciśnienie ciążowe 

Nadciśnienie wywołane ciążą to takie, które występuje po 20. tygodniu (bez białkomoczu). Rozpoznaje się je po dwukrotnym stwierdzeniu u ciężarnej ciśnienia ≥140/90 mm Hg. Szybkość narastania ciśnienia ma znaczenie diagnostyczne, gdyż grozi przedwczesnym oddzieleniem się łożyska, zespołem rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC) oraz zespołem HELLP. U większości pacjentek wystarcza samokontrola ciśnienia tętniczego w domu i kontrolne wizyty położnicze co 2-4 tygodnie. W przypadku wzrostu ciśnienia skurczowego ≥160 mm Hg lub rozkurczowego ≥110 mm Hg pacjentka kierowana jest do szpitala. USG płodu w celu oceny jego wzrastania wykonuje się co najmniej raz na 4 tygodnie. Nadciśnienie ciążowe leczy się farmakologicznie za pomocą α-metyldopy, labetalolu lub nifedypiny. Są to leki bezpieczne w ciąży. Nie ma potrzeby zaprzestania stosowania soli kuchennej w diecie ciężarnej, jednak powinno się ograniczyć spożywanie kofeiny do 200 mg dziennie (ok. 2-3 filiżanki kawy). 

O czym należy pamiętać, planując ciążę? 

U kobiet z nadciśnieniem postępowanie i sposób leczenia mogą wpłynąć na przebieg ciąży i zdrowie matki. Przede wszystkim warto zmodyfikować swój styl życia: zaprzestać palenia papierosów, spożywania alkoholu i zmniejszyć masę ciała – ma to wpływ na późniejszy dobrostan płodu. Planując ciążę i jednocześnie przyjmując leki na stałe, należy je zmienić na takie, które są bezpieczne w ciąży i potencjalnie nie wpłyną negatywnie na płód. Należy regularnie badać ciśnienie tętnicze oraz wykonać badania podstawowe zgodnie z obowiązującymi wytycznymi – badania krwi, moczu oraz EKG. 

Nadciśnienie tętnicze w ciąży prowadzi do wielu groźnych powikłań. Jest odpowiedzialne za 20-35% umieralności okołoporodowej i nie powinno być bagatelizowane. Zarówno planując ciążę, jak i już w niej będąc, warto kontrolować swoje ciśnienie tętnicze, by jak najwcześniej wykryć nieprawidłowości. Po zdiagnozowanym nadciśnieniu tętniczym w ciąży ważne jest stosowanie się do zaleceń lekarza, co daje szansę zredukować ryzyko wystąpienia lub zmniejszyć skutki stanu przedrzucawkowego i rzucawki. Istnieją leki, które są bezpieczne dla kobiet w ciąży i pomagają skutecznie kontrolować nadciśnienie tętnicze, jednak często jej wcześniejsze zakończenie jest jedynym sposobem na zahamowanie powikłań u kobiet ciężarnych. 

Źródła: 

  1. Prejbisz A., Dobrowolski P., Kosiński P. et al. Management of hypertension in pregnancy — prevention, diagnosis, treatment and long-term prognosis. A position statement based on expert consensus of the Polish Society of Hypertension, Polish Cardiac Society and Polish Society of Gynecologists and Obstetricians, Arterial Hypertension. 2019; 3(23): DOI: 10.5603/AH.a2019.011.  
  2. Mutschler E., Farmakologia i toksykologia, wyd. IV, MedPharm Polska 2016. 
  3. Bręborowicz G., Położnictwo. Tom 2. Medycyna matczyno-płodowa, PZWL 2012. 
  4. Bręborowicz G., Położnictwo i ginekologia, PZWL 2015. 
Daj nam znać, co myślisz o tym artykule

Wpisz swój komentarz...
Imię

Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę