Oregano – właściwości i zastosowanie

Podstawowe związki chemiczne w oregano

Ziele oregano zawiera do 1,2% olejku eterycznego o dość zmiennym składzie, który jest bogaty w fenole: karwakol oraz tymol. Ich ilość może sięgać 40%. Oprócz tego w olejku znajduje się octan geranylu, a także seskwiterpeny (w niewielkiej ilości). Ziele oregano zawiera również garbniki (ok 4%). Ponadto w jego składzie znajdziemy flawonoidy, do których należą:

• pochodne luteoliny, diosmetyny i apigeniny, 
• fitosterole, 
• związki żywicowe, 
• substancje gorczycowe,
• sole mineralne.

Jakie działanie wykazuje oregano?

Ziele oregano pobudza w nieznacznym stopniu czynności wydzielnicze narządów. Zwiększa sekrecję śliny, soku żołądkowego i żółci, usprawniając procesy przyswajania i trawienia pokarmów. Wzmaga również wydzielanie śluzu, zwłaszcza przez błony śluzowe górnych dróg oddechowych, ponadto reguluje czynności gruczołów potowych oraz nerek, zwiększając łagodnie ilość wydalanego moczu. Z uwagi na zawartość flawonoidów, roślina ta działa rozkurczowo na:

• mięśnie gładkie oskrzeli, 
• mięśnie gładkie jelit, 
• drogi żółciowe,
• moczowody, 
• macicę w okresie krwawień miesięcznych. 

Oregano uchodzi za skuteczny środek wiatropędny. Obecność garbników oraz fenoli sprawia, że oregano:

• wykazuje właściwości przeciwbiegunkowe, 
• wykazuje właściwości bakteriobójcze,
• wiąże szkodliwe produkty przemiany materii.

Oregano – działania niepożądane

Podczas stosowania ziela oregano w zalecanych dawkach nie obserwuje się objawów niepożądanych.

Oregano – zastosowanie

W celach leczniczych wykorzystuje się górne, gęsto ulistnione części zakwitających pędów lebiodki pospolitej. Suszy się je w warunkach naturalnych w ciemnym i suchym miejscu bądź w suszarce do żywności w temp. do 35⁰C.  Zbiór ziela oregano stosowanego w lecznictwie odbywa się od czerwca do września. 

Ziele lebiodki wykorzystuje się w różnych rodzajach schorzeń, a najczęściej jako lek łagodnie moczopędny. Stosowany jest również:

• w niedoczynności wątroby i dróg żółciowych,
• w stanach nieżytowych żołądka,
• w dyspepsji i atonii jelit,
• kiedy w organizmie zachodzi nadmierna fermentacja (gazy),
• przy wzdęciach.

Po oregano sięgamy także w leczeniu nieżytów górnych dróg oddechowych, kaszlu i w czasie utrudnionego oddychania. 

Jeśli chodzi o zastosowanie zewnętrzne, ziele lebiodki może być używane:

• do tworzenia płukanek wspomagających leczenie zapalenia jamy ustnej i gardła,
• jako dodatek do kąpieli stosowanych w przypadku świądu skóry i w leczeniu trudno gojących się ran, a także do obmywania chorych leżących.

Jako ciekawostkę można potraktować fakt, iż w lecznictwie ludowym oregano uważano za skuteczny środek uspokajający w leczeniu niektórych zaburzeń psychicznych – histerii i erotomanii.

Olejek z oregano – zastosowanie

Warto wspomnieć o olejku z oregano, który, dzięki zawartości karwakrolu:

• zabija bakterie, wirusy i grzyby,
• wzmacnia układ odpornościowy w okresach przejściowych, kiedy wzrasta prawdopodobieństwo zachorowania na przeziębienie, grypę czy zapalenie zatok,
• ma właściwości przeciwzapalne, przeciwbólowe i hepatoochronne (chroni wątrobę). 

Zdaniem niektórych naukowców zawartość biologicznie czynnych antyoksydantów w oregano stanowi lepsze źródło przeciwutleniaczy niż jagody czy zboża. Znajdujące się w olejku antyoksydanty eliminują nadmiar wolnych rodników. Fenole występujące w oregano zabijają bakterie i wirusy, niszcząc ich błony i ściany komórkowe, przy czym zniszczeniu nie ulegają komórki organizmu człowieka.

Olejek z oregano występuje w kilku odmianach. Różnią się one substancją aktywną, którą może być:

• karwakrol,
• sabinen,
• linalol,
• p-cymen,
• tymol. 

Ze względu na różne parametry fizykochemiczne wykazują odmienne właściwości.

Zrób to sam – oregano jako remedium na dolegliwości

Napar z ziela lebiodki

2 łyżki ziela dzikiego oregano zalej 2 szklankami wrzącej wody, zaparzaj pod przykryciem przez ok. 15 minut, po czym odstaw na 10 minut do wystudzenia i przecedź. Pij ½ szklanki 2-3 razy dziennie:

• na 30 minut przed posiłkiem jako lek żołądkowy i rozkurczowy, 
• po posiłku jako lek wiatropędny i wykrztuśny. 

Wystudzony napar możesz również stosować do płukania jamy ustnej i gardła.

Zioła żółciopędne

50 g ziela lebiodki zmieszaj z taką samą ilością ziela bożego drzewka i kwiatów rumianku rzymskiego lub rumianku pospolitego. Dodaj po 25 g ziela szanty, ziela nawłoci, ziela rdestu ptasiego i owoców bzu czarnego. Wymieszaj. 

1½ łyżki ziół zalej 2 szklankami wrzącej wody. Zaparzaj przez ok. 60 minut (np. w termosie). Pij 2/3 szklanki rano na czczo i wieczorem przed snem. Napar ma działanie żółciopędne w niedoczynności wątroby.

Zioła do kąpieli i obmywania ciała

Zmieszaj po 2 garści ziela oregano, ziela rdestu ptasiego i ziela mniszka. Całość zalej 3 litrami zimnej wody. Podgrzewaj do momentu wrzenia, a następnie gotuj pod przykryciem na łagodnym ogniu przez 5-10 minut. Całość przecedź. Taka mieszanka może być stosowana jako dodatek do kąpieli lub do obmywania ciała osób ciężko chorych (leżących), ponieważ wykazuje działanie, które w pewnym stopniu zapobiega powstawaniu odleżyn.

Oregano ma wiele zastosowań. Może być wykorzystywane zarówno jako przyprawa, jak i roślina o właściwościach prozdrowotnych. W lecznictwie stosuje się olejek z oregano oraz suszone ziele lebiodki pospolitej.