Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Projekt Mama 2024 (2)
X - Wiosenne porządki
X - Herbal Monasterium
X - Zajączek wielkanocny 2024
X - Układ pokarmowy
X - Alergia 2024
X - Sale do -50%
19

Przedawkowanie paracetamolu – czym może grozić?

Słuchaj artykułu

Paracetamol jest niezwykle popularnym lekiem. Od lat 50. XX wieku podbił przemysł farmaceutyczny ze względu na swoją skuteczność w zwalczaniu bólu przy stosunkowo niskim odsetku działań niepożądanych, takich jak reakcje alergiczne czy podrażnienie przewodu pokarmowego. Występuje pod wieloma różnymi nazwami: acetaminofen, paracetamol, N-acetyl-p-aminofenol czy APAP. Ze względu na wysoką dostępność, niską cenę i występowanie w wielu różnych, często złożonych, preparatach paracetamol jest jedną z najczęstszych przyczyn ostrych zatruć

Przedawkowanie paracetamolu – czym może grozić?

Epidemiologia 

Zatrucia paracetamolem są niezwykle częste. W samych Stanach Zjednoczonych nieprawidłowe dawkowanie paracetamolu jest przyczyną przynajmniej 50% przypadków wystąpienia niewydolności wątroby.  

W latach 2010-2015 w Pomorskim Centrum Toksykologii (PCT) odnotowano 667 przypadków zatruć paracetamolem, co stanowiło aż 8,6% wszystkich zatruć w tamtym okresie. Co niepokojące, zauważono tendencję wzrostową, jeśli chodzi o liczbę osób leczonych z powodu zatrucia paracetamolem.


Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Warto również zauważyć, że zatrucia paracetamolem leczone w PCT były nie tylko częstsze u kobiet, ale i stanowiły znacznie większą część zatruć u osób poniżej 18 r.ż. Dane podają, że zwłaszcza w tej grupie pacjentów zatrucia wynikają najczęściej z działań celowych i mają charakter próby samobójczej.  

Obraz kliniczny pacjenta zatrutego paracetamolem 

Obraz kliniczny pacjenta zatrutego paracetamolem jest wielofazowy: 

Faza 1 (do 24 godzin) – poza przypadkami masywnego przedawkowania (powyżej 75 g) jest bezobjawowa. Rzadko występują objawy takie jak nudności, wymioty czy bóle brzucha. Można zaobserwować nadmierną potliwość i pogorszenie lub brak apetytu. 

Brak objawów w pierwszych 24 godzinach stanowi istotny problem kliniczny. Opóźnienie leczenia wiąże się ze znacznym pogorszeniem rokowania pacjentów.  

Faza 2 (24-72 godziny) – pacjenci zgłaszają ból w okolicy prawego nadbrzusza. Przy wykonaniu badań laboratoryjnych możliwe do zaobserwowania będą: 

  • wzrost aktywności enzymów wątrobowych (ASP i ALT), 
  • wzrost stężenia bilirubiny – pacjent może prezentować żółtaczkę
  • hipoglikemia (obniżenie stężenia glukozy), 
  • kwasica metaboliczna. 

Faza 3 (między 72. a 96. godziną) – piorunująca niewydolność wątroby; pacjenci prezentują nasilone nudności i wymioty. 

W fazie 4. dochodzi do zgonu albo regeneracji narządów i ustąpienia objawów chorobowych. Zwykle, o ile do 4. doby nie dojdzie do martwicy wątroby, regeneracja następuje w przeciągu 2-3 tygodni od zatrucia. Zgon następuje natomiast najczęściej między 4. a 6. dobą od zatrucia.  

W obrazie klinicznym zatrucia paracetamolem dominują objawy uszkodzenia wątroby. Należy natomiast pamiętać, że uszkodzeniu mogą ulec także inne narządy, przede wszystkim nerki.  

Leczenie zatrucia paracetamolem 

Jeśli pacjent trafi pod opiekę lekarską przed upływem 60 minut od przyjęcia leku, wskazane jest przeprowadzenie płukania żołądka. Potencjalnie pomocne może być także podanie węgla aktywowanego w dawce 1 g/kg m.c.  

Odtrutką z wyboru przy zatruciu acetaminofenem jest N-acetylocysteina (NAC). Jeżeli w danym ośrodku nie ma możliwości oznaczenia stężenia leku we krwi pacjenta, NAC należy podać każdemu pacjentowi, u którego nie da się wykluczyć przyjęcia dawki toksycznej. 

Jeśli natomiast istnieje możliwość wykonania takiego badania, należy je zlecić najwcześniej 4 godziny po przyjęciu leku. Po uzyskaniu wyniku za pomocą tzw. nomogramu Rumacka i Matthew ustala się, czy konieczne jest podanie odtrutki.  

Podsumowując, paracetamol wydaje się stosunkowo bezpiecznym lekiem, o ile nie przekracza się dobowej dawki 4 g. Istnieją jednak podejrzenia, że efekt toksyczny może ujawnić się już przy długotrwałym stosowaniu dawek terapeutycznych. Także niewielkie przekroczenie zalecanej dawki może skończyć się tragicznie, zwłaszcza dla osób szczególnie wrażliwych, np. alkoholików.  

Często zatrucia paracetamolem wynikają z faktu, że znajduje się on w wielu preparatach o różnych nazwach handlowych. Przyjmując jakikolwiek lek, należy zwrócić uwagę na to, jakie substancje lecznicze się w nim znajdują i w jakich dawkach. W przypadku przyjmowania więcej niż jednego leku należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, by upewnić się, że dane preparaty lecznicze można przyjmować jednocześnie.  

Źródła: 

  • Waldman, W., & Anand, J. S. (2019). Leczone W Pomorskim Centrum Toksykologii Acetaminophen Poisonings Hospitalized. 70(6), 733–738. 
  • Gajewski, P., & Szczeklik, A. (2019). Interna Szczeklika 2019. Kraków: Medycyna Praktyczna. 
  • Acetaminophen (paracetamol) poisoning in adults: Pathophysiology, presentation, and evaluation – UpToDate. (n.d.). Retrieved December 29, 2020, from shorturl.at/ikwH5 
  • Pach J. (2009) Zarys toksykologii klinicznej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego  
  • Acetaminophen (paracetamol) poisoning in adults: Treatment – UpToDate. (n.d.). Retrieved December 29, 2020, from shorturl.at/beqCZ.
Daj nam znać, co myślisz o tym artykule

Wpisz swój komentarz...
Imię

Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę