Rezerwa jajnikowa – co to jest i jak ją sprawdzić?

Rezerwa jajnikowa – od czego zależy?

Najważniejszym czynnikiem mającym wpływ na rezerwę jajnikową jest wiek kobiety. Ilość oocytów (komórek dających początek komórce jajowej) zmienia się – im kobieta jest starsza, tym jest ich mniej. W momencie narodzin dziewczynka posiada 1-2 milionów oocytów, w okresie dojrzewania pozostaje ich 300-500 tysięcy, z czego zaledwie 400-500 oocytów dojrzewa i ulega owulacji. W okresie menopauzy ilość tych komórek jest niewykrywalna.

Oprócz wieku wyróżnić możemy także inne czynniki, które wpływają na zmniejszenie rezerwy jajnikowej (Diminished Ovarian Reserve, DOR):

• palenie tytoniu – udokumentowane powiązanie,
• wczesna menopauza w rodzinie,
• uwarunkowania genetyczne,
• przebyte operacje na jajnikach.

Badanie rezerwy jajnikowej

Diagnostyka zmniejszonej rezerwy jajnikowej opiera się na wykonaniu następujących badań:

• badania FSH,
• badania AMH,
• badania AFC.

Są one wykonywane z krwi pacjentki niezależnie od pory dnia i bez względu na to, czy spożyła ona posiłek.

Badanie AMH

Jest to oznaczenie hormonu antymüllerowskiego (Anti-Müllerian Hormone, AMH) w dowolnym dniu cyklu. Jajnik zaczyna wytwarzać AMH w macicy około 36. tygodnia ciąży. Jego poziom osiąga szczyt w wieku około 25 lat, a następnie stopniowo maleje – kilka lat przed menopauzą jego poziom jest niewykrywalny. Hormon ten jest najlepszym parametrem świadczącym o puli pęcherzyków jajnikowych i ich jakości. Pozwala ocenić płodność i czas, jaki pozostał kobiecie na zajście w ciążę. Nie zależy od masy ciała, przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych, a także nie zmienia się w czasie ciąży. Jest również istotnym narzędziem w diagnostyce kobiecych chorób, np. PCOS.

Badanie FSH

Jest to oznaczenie stężenia folitropiny (FSH) w 2-3. dniu cyklu. Jego wysokie stężenie świadczy o wyczerpującej się rezerwie jajnikowej.

Badanie AFC

Polega na określeniu liczby pęcherzyków antralnych (Antral Follicle Count, AFC). Jest to przezpochwowe badanie USG wykonywane w 2-5. dniu cyklu, w trakcie którego ocenia się liczbę pęcherzyków o średnicy 2-10 mm.

Rezerwa jajnikowa ma szczególne znaczenie dla kobiet decydujących się na zapłodnienie metodą in vitro. Jest bardzo ważnym parametrem, który ma wpływ na możliwość zapłodnienia pozaustrojowego. Obniżona rezerwa jajnikowa może świadczyć o mniejszych szansach na zajście w ciążę, należy jednak pamiętać, że ilościowemu spadkowi rezerwy jajnikowej niekoniecznie musi towarzyszyć zmniejszenie jakości. Poza tym o możliwości zapłodnienia i utrzymania ciąży decydują również inne, naturalne czynniki.

Przeczytaj również:
Bezpłodność a niepłodność – jakie są między nimi różnice?