Trądzik różowaty – jak go leczyć?

Trądzik różowaty – przyczyny 

Mimo, iż etiopatogeneza nie jest do końca poznana, do przyczyn pojawienia się trądziku różowatego zalicza się:  

• predyspozycje genetyczne,  
• zaburzenia naczynioruchowe w powierzchownych naczyniach skóry twarzy, 
• podłoże łojotokowe, gdyż nadmierny łojotok ma swój udział w postaci piorunującej i przerostowej,  
• zaburzenia hormonalne związane z fazami cyklu miesięcznego oraz menopauzą,  
• nagłe zmiany temperatury, 
• oddziaływanie promieniowania UV,   
• ostre i gorące potrawy,  
• alkohol,  
• stosowane leki,  
• nieodpowiednią pielęgnację skóry, 
• działanie drobnoustrojów, np. zakażenie Helicobacter pylori, infestacja Demodex follicularum (nużeniec ludzki) – pasożyt ten jest często izolowany ze skóry osób chorych na Rosacea, prawdopodobnie przyczynia się on do nasilenia stanu zapalnego.  

Trądzik różowaty – obraz kliniczny przebiegu choroby 

Wyróżniamy 4 główne postaci trądziku różowatego:  

STADIUM I

Naczyniowo-rumieniowa – w tej postaci obserwuje się przejściowy rumieniec, pojawiający się gwałtownie lub utrwalony w środkowej części twarzy z widocznymi rozszerzonymi naczyniami krwionośnymi (teleangiektazje). U niektórych osób zmiany skórne mogą zajmować obszar inny niż twarz, np. małżowinę uszną, górną część klatki piersiowej lub kark.  

STADIUM II

Grudkowo-krostkowa – podstawą rozpoznania tej odmiany są grudki lub krosty na podłożu rumieniowym, zlokalizowane w obrębie twarzy (najczęściej na policzkach, czole i brodzie). Zmiany mogą przypominać zwykły trądzik, jednak różni je od siebie brak zaskórników, których nie ma w Rosacea. Oba trądziki mogą współistnieć razem, dlatego istotne jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu, aby rozpoznać schorzenie i wdrożyć odpowiednią terapię. 

STADIUM III

Przerostowa – oprócz wykwitów i rumienia, pojawiających się w dwóch wyżej wymienionych postaciach, przewlekły obrzęk skóry i tkanki podskórnej prowadzi do przerostu (zgrubienia) tkanki łącznej, która staje się porowata z tendencją do formowania się zmian guzowatych oraz zniekształcenia miękkich części twarzy. W zależności od lokalizacji ma różne nazwy: 

• czoło – mentophyma,  
• uszy – otophyma, 
• podbródek – gnathophyma,  
• powieki – blepharophyma.  

Jednak najczęstsza postać (rhinophyma) dotyczy nosa i występuje prawie wyłącznie u mężczyzn.

STADIUM IV

Oczna – diagnozowana u ponad 50% chorych na trądzik różowaty. Często może wyprzedzać zmiany skórne. Występuje podrażnienie i przekrwienie spojówek, światłowstręt, zaczerwienienie powiek, suchość, wrażenie obecności ciała obcego w oku. Odmiana ta może mieć przebieg łagodny lub umiarkowany. W przypadku dużego nasilenia się objawów może dojść nawet do ślepoty.  

Wariant ziarniniakowaty – to nietypowa i rzadka odmiana trądziku różowatego. Charakteryzuje się powstawaniem żółto-brunatnych guzków lub grudek, szczególnie w dolnych częściach powiek czy policzków. Zmiany te mogę występować na podłożu skóry niezmienionej lub na podłożu zapalnym. 

Wariant piorunujący – występuje najczęściej u kobiet. Powstaje gwałtownie, a wykwity mają charakter skupionych grudek, krost, guzków tworzących przetoki wypełnione treścią ropną, którym towarzyszy nadmierny łojotok, rumień i obrzęk twarzy.  Zmianom tym może towarzyszyć gorączka. Często pozostają blizny. 

Trądzik różowaty – leczenie i profilaktyka 

Trądzik różowaty jest chorobą przewlekłą i nie do końca wyjaśnioną. Dlatego nie ma jeszcze postępowania terapeutycznego, które mogłoby zagwarantować pełne wyleczenie. Jednak odpowiednio dobrane terapie mogą poprawić komfort i jakość życia osób chorujących na Rosacea.   

Trądzik różowaty – leczenie przyczynowe 

W każdym stadium trądziku różowatego pacjent powinien unikać czynników powodujących powstawanie i zaostrzanie objawów choroby. Osoby ze zdiagnozowanym trądzikiem różowatym powinny zrezygnować z: 

• alkoholu,  
• palenia papierosów,  
• mocnej kawy,  
• gorących i ostrych potraw,  
• nagłych zmiany temperatury,  
• ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe,  
• kosmetyków zawierających np. mentol, alkohol czy kamforę.  

Drażnienie mechaniczne, stres, korzystanie z solarium i sauny oraz duży wysiłek fizyczny również nasilają objawy trądziku.  

Leczenie miejscowe  

Terapia farmakologiczna powinna kierować się przede wszystkim stadium klinicznym choroby. W leczeniu miejscowym stosowane są: 

• metronidazol w stężeniu 0,75-1% wykazuje działanie bakteriobójcze oraz pierwotniakobójcze. Działa na stany zapalne (krosty, guzki i grudki). 
• iwermektyna – w stężeniu 1% działa przeciwzapalnie oraz przeciwpasożytniczo na nużeńca ludzkiego Demodex – jedną z wymienionych wyżej przyczyn trądziku różowatego. Jest alternatywą dla metronidazolu.  
• klindamycyna – działa bakteriostatycznie i bakteriobójczo, stosowana w stężeniu 1-2,5%. 
• erytomycyna – działa bakteriostatycznie, przeciwgrzybiczo i przeciwpierwotniakowo, w stężeniu 0,5-2,5%. 
• retinoidy – tretinoina w stężeniu 0,025-0,05%, adapalen 0,1% (niestety mogą działać drażniąco), dlatego też jedynie retinaldehyd o słabszym działaniu przeciwzapalnym wykazuje mniejsze działanie drażniące i może być bezpiecznie stosowany. 
• kwas azelinowy – w stężeniu 15-20% w różnych postaciach działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie.  

Leczenie ogólne 

U pacjentów z trądzikiem w postaci grudkowo-krostkowej zachodzi konieczność wdrożenia antybiotykoterapii (np. okresowo podczas zaostrzeń choroby) opartej na preparatach: 

• tetracyklin (doksycyklina, limecyklina), 
• makrolidy (azytromycyna lub izotretinoina). 

Trądzik różowaty – pielęgnacja gabinetowa 

Ważną częścią terapii trądziku jest właściwa współpraca pacjenta z kosmetologiem oraz dermatologiem. Te dwie składowe pozwolą zapobiec zaostrzeniom objawów choroby, umożliwić ich złagodzenie i wydłużyć okres remisji. Zabiegi pielęgnacyjne w gabinecie kosmetologicznym powinny działać wyciszająco, kojąco, ochronnie, przeciwzapalnie, nawilżająco i regenerująco. W przypadku rumienia świetnie sprawdzą się zabiegi mezoterapii bezigłowej, jonoforezy czy sonoforezy z dodatkiem witaminy C, która uszczelni naczynia krwionośne i zadziała przeciwzapalnie. Terapia światłem LED, np. światłem zielonym) jest idealna do leczenia napadowego rumienia. Z kolei źródło światła IPL (Intense Pulse Light) usuwa rumień, zapobiega powstawaniu nowych zmian naczyniowych oraz niszczy namnażające się bakterie. Na efekty trzeba poczekać kilka tygodni od pierwszego zabiegu.  

Do częstszych i zarazem skutecznych zabiegów przeprowadzanych w gabinecie zaliczamy peelingi chemiczne, które możemy włączyć podczas remisji choroby, aby wydłużyć ten okres. Należą do nich:  

• kwas azelainowy – o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym,  
• kwas laktobionowy – działa łagodząco, nawilżająco, antyoksydacyjnie, wzmacnia barierę naskórkową, skutecznie zmniejsza rumień.  

Stosowane mogą być również zabiegi oczyszczające i pielęgnacyjne: 

• peeling kawitacyjny,  
• infuzja tlenowa, 
• oksybrazja.   

Metody skojarzone, jak np. zabieg z wykorzystaniem kwasu fitowego w połączeniu z witaminą C oraz retinolem H10 (pozbawionym właściwości drażniących charakterystycznych dla poprzedniej generacji retinoidów), zakończonym maską łagodzącą z kwasem hialuronowym i pantenolem uspokoi i wygładzi skórę, wyrówna jej koloryt, a dodatkowo zadziała antyoksydacyjnie i przeciwstarzeniowo. 

Zabronione jest stosowanie: 

• rozgrzewających masek i zabiegów aparaturowych, np. radiofrekwencji,  
• zabiegów z użyciem wapozonu,  
• manualnego oczyszczania skóry,  
• mechanicznych peelingów, np. mikrodermabrazji, 
• manualnych masaży twarzy z wyjątkiem masażu drenującego.  

Trądzik różowaty – pielęgnacja domowa 

Cera z trądzikiem różowatym cechuje się nadmierną wrażliwością i reaktywnością. Pierwszym etapem pielęgnacji domowej jest prawidłowe oczyszczenie skóry. Do zmycia zanieczyszczeń najlepiej zastosować preparaty w postaci mleczek, żeli, pianek opartych na łagodnych substancjach myjących, niezawierających mydła. Zmywamy delikatnie, bez mocnego pocierania skóry. Kolejnym etapem jest tonizacja, która pozwoli nam przywrócić fizjologiczne pH naskórka i przygotować skórę do nałożenia substancji czynnej, np. serum lub kremu przystosowanego do cery wrażliwej i naczyniowej. Pamiętajmy, aby na dzień dodatkowo zastosować preparat z wysokim filtrem UVA i UVB. 

Oprócz tego raz w tygodniu warto nałożyć peeling enzymatyczny w celu zwiększenia absorpcji aplikowanych preparatów. 

Pielęgnacja skóry u osób dotkniętych Rosacea jest kluczowa. Odpowiedni dobór kosmetyków usprawni funkcjonowanie bariery naskórkowej, zmniejszy nadwrażliwość naczyń na bodźce i może wpłynąć na wzmocnienie działania miejscowego środków farmakologicznych.