Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Projekt Mama 2024 (2)
X - Wiosenne porządki
X - Herbal Monasterium
X - Zajączek wielkanocny 2024
X - Układ pokarmowy
X - Alergia 2024
X - Sale do -50%
56

Werbena lekarska – właściwości i zastosowanie

Słuchaj artykułu

Werbena lekarska, inaczej zwana witułką lekarską, ma przede wszystkim właściwości przeciwdrobnoustrojowe i sekretolityczne. Powszechnie występuje w preparatach wspomagających leczenie zapalenia zatok. Badania naukowe nad jej surowcem wskazują na wiele innych właściwości, które mogą nieść różnego rodzaju preparaty uzyskane z ziela werbeny. 

Werbena lekarska – właściwości i zastosowanie

Werbena lekarska – właściwości 

Werbena pospolita, a inaczej werbena lekarska (Verbena officinalis L.), to roślina należąca do rodziny Verbenaceae (werbenowate). Surowcem werbeny jest ziele, które już od wielu lat wykorzystywane jest w tradycyjnej medycynie roślinnej i medycynie chińskiej. W opracowaniu farmakopealnym werbena lekarska występuje pod nazwą witułka lekarska. Werbena lekarska rośnie w wielu zakątkach świata, m.in. w Europie, Azji, obu Amerykach, i jest rośliną osiągająca do 1 metra wysokości. 


Produkty z werbeną
Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Dwa główne składniki aktywne pochodzące z ziela werbeny lekarskiej to: 

  • werbaskozyd (akteozyd) – glikozyd fenolowy, 
  • werbenalina (werbenalozyd) – glikozyd irydoidowy. 

W ekstraktach z ziela werbeny zidentyfikowano również flawonoidy takie jak: apigenina, kemferol czy luteolina. Dodatkowym składnikiem ziela werbeny jest olejek eteryczny bogaty w terpeny (limonen, karwol, karnozol). Ponadto ziele werbeny zawiera różne węglowodany i biopierwiastki, tj. potas, fosfor, wapń, magnez

Badania naukowe wskazują, że składniki aktywne werbeny wykazują właściwości: 

  • przeciwutleniające – za to działanie prawdopodobnie odpowiada werbaskozyd; 
  • przeciwbakteryjne – etanolowe ekstrakty z łodygi, liści i korzeni werbeny mają działanie przeciwbakteryjne m.in. względem Acinetobacter baumannii i Staphylococcus aureus; 
  • przeciwgrzybicze – ekstrakty metanolowe z liści werbeny wykazały właściwości przeciwgrzybicze m.in. wobec Penicillium expansum; 
  • przeciwzapalne – zbadano działanie odwaru z ziela werbeny na zapalenie dziąseł. Płukanie jamy ustnej przyniosło pozytywne efekty przeciwzapalne, za co prawdopodobnie odpowiada werbenalina; 
  • przeciwdrgawkowe, przeciwlękowe, uspokajające – badania na myszach potwierdziły działanie wodno-metanolowego ekstraktu z werbeny; 
  • nasenne – napar z ziela werbeny stosowany był jako środek nasenny już w medycynie tradycyjnej. Naukowcy zbadali na szczurach wpływ substancji wyizolowanych z ekstraktu wodnego ziela werbeny i potwierdzili wpływ nasenny hastatozydu i werbenaliny; 
  • neuroochronne – w badaniach in vivo na neuronach kory mózgowej szczurów naukowcy potwierdzili działanie neuroprotekcyjne wodnego ekstraktu z werbeny. Z uwagi na coraz powszechniejsze występowanie chorób neurodegeneracyjnych w społeczeństwach szybko rozwijających się daje to potencjalne możliwości nowej farmakoterapii np. choroby Alzheimera; 
  • przeciwnowotworowe – badania in vitro nad olejkiem eterycznym z werbeny, wyodrębnionym z niego cytralem oraz suchym ekstraktem z werbeny wskazują na ich działanie cytotoksyczne wobec komórek nowotworowych. 
  • insektobójcze – olejek eteryczny z ziela werbeny działa toksycznie wobec larw komarów brzęczących (Cules pipiens L.). 

Zastosowanie werbeny pospolitej 

W lecznictwie werbena lekarska znajduje zastosowanie w farmakoterapii chorób górnego układu oddechowego (np. w przewlekłych stanach zapalnych zatok) jako surowiec wykrztuśny, sekretolityczny i przeciwdrobnoustrojowy. Ma też zastosowanie w zapaleniu dziąseł oraz problemach skórnych. Dodatkowo pobudza laktacje u kobiet karmiących oraz łagodzi przebieg menopauzy.  

Werbena występuje na rynku w różnych postaciach: 

  • tabletek, 
  • drażetek, 
  • syropów, 
  • kropli, 
  • płynów. 

Ziele werbeny pospolitej znajduje również zastosowanie w produkcji żywności oraz w kosmetologii, głównie jako pachnący olejek eteryczny. 

Werbena – działania niepożądane i przeciwwskazania  

Nie zaobserwowano żadnych istotnych działań niepożądanych podczas przyjmowania zalecanych dawek naparu lub innej formy preparatu z ziela werbeny lekarskiej. 

Należy pamiętać, że osoby uczulone na którąkolwiek z roślin pochodzących z rodziny Vebenaceae nie powinny przyjmować preparatów zawierających werbenę lekarską. 

Werbena lekarska znana jest w medycynie tradycyjnej od dłuższego czasu, jednak w oficjalnym lecznictwie europejskim pojawiła się niedawno. Obecnie najczęściej stosowana jest w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych, głównie zapalenia zatok. 


Źródła
Zwiń
Rozwiń

Źródła: 

  1. Kohlmunzer S., Farmakognozja – podręcznik dla studentów farmacji, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013. 
  2. Matławska I., Farmakognozja, UM Poznań, Wydanie 1, Poznań 2005. 
  3. Kubica P., Szopa A., Dominiak J., Łuczkiewicz M., Ekier H., „Werbena lekarska (Verbena officinalis L.) – charakterystyka botaniczna, skład chemiczny, znaczenie lecznicze, badania aktywności biologicznej oraz badania biotechnologiczne” http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2019/01/pf_2018_183-194.pdf 
  4. Sisay M, Bussa N, Gashaw T. Evaluation of the Antispasmodic and Antisecretory Activities of the 80% Methanol Extracts of Verbena officinalis L: Evidence From In Vivo Antidiarrheal Study. J Evid Based Integr Med. 2019. 
  5. Casanova, E., García-Mina, J.M. & Calvo, M.I. Antioxidant and Antifungal Activity of Verbena officinalis L. Leaves. Plant Foods Hum Nutr 63, 93–97 (2008). 
Daj nam znać, co myślisz o tym artykule

Wpisz swój komentarz...
Imię

Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę