Zioła fotouczulające – na jakie zioła uważać latem?

Jakie zioła działają fotouczulająco? 

Stosowanie niektórych ziół stwarza ryzyko wystąpienia fotouczuleń, zwłaszcza w okresie letnim. W przypadku ich stosowania powinno się zatem unikać nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne oraz obligatoryjnie stosować kremy z filtrem przeciwsłonecznym. Najpopularniejsze zioła o działaniu fotouczulającym to dziurawiec zwyczajny, arcydzięgiel litwor, aminek większy, lubczyk ogrodowy, pietruszka zwyczajna, seler zwyczajny, pomarańcza gorzka.

Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum) 

Ziele dziurawca jest wykorzystywane w zaburzeniach trawienia, problemach z przewodem pokarmowym w postaci wzdęć, niestrawności, niedostatecznym wydzielaniem żółci, skurczach jelit. Wyciągi alkoholowe i olejowe stosowane są w przypadku depresji czy stanów lękowych i niepokoju. Napar z dziurawca może być stosowany również zewnętrznie w postaci okładów i przemywań, w przypadku trudno gojących się ran, oparzeń, odmrożeń, owrzodzeń. Może być również wykorzystywany do płukania gardła i jamy ustnej w przypadku wystąpienia stanów zapalnych.  

Podczas stosowania preparatów zawierających hyperycynę, która występuje w zielu dziurawca, wskazane jest unikanie ekspozycji na promienie słoneczne. Należy zaznaczyć, że związek ten nie występuje w naparach z dziurawca, gdyż nie jest rozpuszczalny w wodzie. Hyperycyna jest związkiem odpowiedzialnym za fototoksyczność dziurawca ze względu na zdolność absorbowania promieniowania UV. Przy wyższych dawkach dziurawca i zwiększonym narażeniu na działanie promieni słonecznych mogą wystąpić objawy skórne podobne do oparzeń słonecznych i niekiedy zapalenie spojówek. Objawy te są wskazaniem do przerwania kuracji tym zielem. Ponadto u osób przyjmujących preparaty z dziurawcem zaobserwować można zmiany pigmentacyjne na skórze. Podczas stosowania preparatów z dziurawcem wskazane jest stosowanie wysokich filtrów przeciwsłonecznych oraz unikanie ekspozycji na światło słoneczne. 

Arcydzięgiel litwor (Angelica archangelica) 

Korzeń arcydzięgla znajduje zastosowanie w przypadku zaburzeń trawiennych. Surowiec pobudza wydzielanie żółci, soku żołądkowego i śliny, wspomaga trawienie oraz pobudza apetyt. Furanokumaryny, czyli związki występujące w arcydzięglu litworze, działają również rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i dróg żółciowych. Surowiec jest składnikiem preparatów mających zastosowanie w przypadku niestrawności, wzdęć, zaburzeń trawiennych. Angelicyna natomiast działa uspokajająco, dlatego arcydzięgiel wchodzi w skład ziołowych mieszanek wyciszających.  

Arcydzięgiel litwor należy do ziół fotouczulających, za co odpowiedzialne są furanokumaryny. Związki te mogą powodować nadwrażliwość skóry na promienie ultrafioletowe, dlatego też podczas stosowania surowca należy unikać ekspozycji na światło słoneczne. 

Aminek większy (Ammi majus) 

Aminek większy jest surowcem, którego związki zwiększają wytwarzanie i odkładanie w skórze barwnika melaniny. Odpowiedzialne za to są furanokumaryny, które wykazują silne właściwości fotouczulające. Surowiec stosowany jest zawsze razem z naświetlaniem promieniowaniem UVA w przypadku leczenia bielactwa nabytego, gdzie jest odpowiedzialny za pobudzanie pigmentacji. Aminek większy bywa również wykorzystywany pomocniczo w leczeniu łuszczycy, łysienia plackowatego czy atopowego zapalenia skóry.  

Aminek większy wykazuje silne działanie fototoksyczne – pod wpływem działania promieni UV przyczynia się do czasowego zahamowania podziału komórkowego, hamując proliferację (mnożenie się) komórek naskórka.  

Lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale) 

Lubczyk należy do surowców zwiększających ilość wydalanego moczu. Wykazuje on również działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie dróg moczowych czy żółciowych. Znajduje zastosowanie w stanach zapalnych dróg moczowych w celu zwiększenia diurezy oraz profilaktycznie w przypadku zapobiegania powstawania kamieni nerkowych. Wchodzi także w skład mieszanek polecanych pomocniczo w przypadku zaburzeń trawienia i objawów takich jak wzdęcia, zaparcia, brak łaknienia.  

Do skutków ubocznych wynikających ze stosowania lubczyka można zaliczyć działanie fotouczulające, co jest związane z obecnością furanokumaryn. 

Pietruszka zwyczajna (Petroselinum sativum) 

Pietruszkę zwyczajną stosuje się w stanach zapalnych dróg moczowych, w zmniejszonym wydalaniu moczu oraz kamicy nerkowej. Wykorzystywana bywa również w zaburzeniach trawienia. Jest ona częstym składnikiem preparatów dostępnych w aptekach na usprawnianie funkcjonowania układu moczowego. Działa rozkurczająco na mięśniówkę gładką dróg moczowych i jelit, a także odkażająco. 

Skutkiem ubocznym stosowania pietruszki zwyczajnej może być działanie fotouczulające. Zawarte w surowcu związki – furanokumaryny – zwiększają wrażliwość na działanie promieni słonecznych. Podczas stosowania preparatów zawierających korzeń, ziele czy owoc pietruszki należy zachować szczególną ostrożność w przypadku ekspozycji na słońce oraz stosować kremy z filtrami UV. 

Seler zwyczajny (Apium graveolens) 

Seler zwyczajny wykazuje działanie moczopędne, a także słabe rozkurczowe i uspokajające. Surowiec stosuje się w przypadku problemów z układem moczowym, a także pomocniczo w reumatyzmie, pobudzeniu nerwowym, zaburzeniach trawienia i miażdżycy. 

Seler zwyczajny ze względu na obecność związków o właściwościach fototoksycznych – furanokumaryn typu psoralenu – może wywoływać reakcje alergiczne w postaci fotouczuleń.  

Pomarańcza gorzka (Citrus aurantium) 

Surowiec jest stosowany w przypadku zaburzeń trawiennych, ze względu na obecność związków o gorzkim smaku, pobudzających wydzielanie soku żołądkowego.  

Skutkiem ubocznym stosowania pomarańczy gorzkiej jest uwrażliwienie na działanie promieni UV wynikające z działania fotouczulającego surowca. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby o jasnej karnacji.

Przeczytaj również:
Czym jest fotoalergia i jak ją leczyć?