Cukrzyca typu LADA – przyczyny, objawy, leczenie
LADA to cukrzyca o podłożu autoagresji i powolnym przebiegu, znana jako autoimmunologiczna cukrzyca dorosłych o późnym początku. Niszczenie komórek beta wysp trzustki przebiega stopniowo, a cukrzyca rozwija się latami. Rozpoznawana jest u osób szczupłych po 35. roku życia.
Cukrzyca typu LADA – czym jest?
Cukrzyca typu LADA jest insulinozależna. Początkowo chorzy leczeni są lekami doustnymi, a następnie musi być wprowadzona insulinoterapia. Ten typ cukrzycy należy do cukrzycy typu 1 (przebiegającej pod przykryciem cukrzycy typu II). W surowicy krwi stwierdza się obecność przeciwciał anty-GAD (autoprzeciwciała skierowane przeciwko enzymowi dekarboksylazie kwasu glutaminowego, wytwarzane w autoimmunologicznym procesie niszczenia wysp trzustkowych, prowadzącym do rozwoju cukrzycy typu I).
Część osób z rozpoznaną cukrzycą typu II nie jest właściwie zdiagnozowanych. Objawy cukrzycy typu LADA są bardzo ogólne i nie zawsze pozwalają na ostateczne rozpoznanie.
Objawy cukrzycy LADA – jakie są?
Objawy cukrzycy typu LADA mogą złudnie przypominać cukrzycę typu I i II. Cukrzyca typu LADA rozwija się latami, a glikemia zwiększa się powoli. Objawy charakterystyczne dla cukrzycy LADA, to między innymi:
- uczucie nadmiernego pragnienia,
- wielomocz (oddawanie moczu w dużych ilościach),
- zaburzenia widzenia,
- senność i zmęczenie odczuwane po posiłku,
- utrata masy ciała,
- brak apetytu.
Cukrzyca typu LADA a cukrzyca typu 1 i 2
Cukrzyca typu LADA często mylona jest z cukrzycą I i II typu, dlatego nie wszyscy pacjenci są zdiagnozowani. Postawienie trafnej diagnozy zajmuje więcej czasu niż w przypadku innych podtypów cukrzycy.
Cechy charakterystyczne dla cukrzycy LADA to:
- powolny proces niszczenia komórek beta trzustki,
- niewielka lub umiarkowana hiperglikemia,
- diagnoza między 35. a 50. rokiem życia (może pojawić się też w starszym wieku),
- prawidłowa masa ciała lub niewielka nadwaga,
- brak cukrzycy w wywiadzie rodzinnym,
- współtowarzysząca choroba autoimmunologiczna,
- obecność przeciwciał anty-GAD,
- obecność innych przeciwciał przeciwwyspowych we krwi,
- niskie stężenie peptydu C,
- poziom HDL w normie.
Cukrzyca typu LADA – czynniki ryzyka
Istnieje kilka grup ryzyka, w których należy przeprowadzać badania przesiewowe w kierunku cukrzycy, gdyż nie zawsze wśród osób chorych występują objawy hiperglikemii.
Badanie przesiewowe w kierunku cukrzycy powinno się przeprowadzić raz na 3 lata u wszystkich osób powyżej 45. roku życia.
W grupie ryzyka znajdują się osoby:
- z nadwagą lub otyłością [BMI ≥ 25 i/lub obwód w talii > 80 cm u kobiet, 94 cm u mężczyzn],
- z cukrzycą występującą w wywiadzie rodzinnym (rodzice i/lub rodzeństwo),
- z przebytą cukrzycą ciążową,
- mało aktywne fizycznie,
- które urodziły dziecko o masie ciała > 4 kg,
- z chorobami układu sercowo-naczyniowego,
- z zespołem policystycznych jajników,
- z dyslipidemią.
Diagnozę powinien postawić specjalista w zakresie diabetologii, który może zlecić: poziom glukozy na czczo, OGTT (doustny test obciążenia glukozą), poziom insuliny, stężenie peptydu C w surowicy, lipidogram (poziom cholesterolu HDL, LDL i trójglicerydów), ciała ketonowe w moczu lub stężenie w surowicy.
U osób szczupłych, u których zdiagnozowano cukrzycę, przeprowadza się badania na przeciwciała przeciw dekarboksylazie kwasu glutaminowego (GADA), przeciwciała przeciwwyspowe (ICA), przeciwciała IA-2, przeciwciała przeciw transporterowi cynku (ZnT8).
Leczenie cukrzycy typu LADA – jak przebiega?
Choroba z reguły w początkowym okresie może być leczona dietą lub doustnymi lekami przeciwhiperglikemicznymi. Jednakże specjaliści sugerują, aby rozpocząć insulinoterapię w momencie rozpoznania cukrzycy typu LADA, gdyż pomaga to w zahamowaniu autodestrukcji komórek wysp trzustkowych. We wszystkich typach cukrzycy bardzo istotna jest odpowiednia dieta oraz aktywność fizyczna. U chorych z wykrytą cukrzycą typu LADA, sugeruje się również zastosowanie leczenia immunomodulującego z zastosowaniem rekombinowanego GAD65.
Źródła:
- Choroby wewnętrzne. Podręcznik multimedialny oparty na zasadach EBM, Szczeklik A. (red.), Alkiewicz J., Medycyna praktyczna, 2005.
- Diabetes mellitus. A guide to patient care, Lippincott Williams & Wilkins, 1 August 2006.
- Litwinowicz M., Cukrzyca typu LADA - co obecnie o niej wiadomo? Diabetologia Praktyczna, 2010, tom 11, nr 3.
- Ciborowska H., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, 2007.
- Al-Mrabeh A., „Hepatic lipoprotein export and remission of human type 2 diabetes after weight loss, Cell Metabolism, 2019, DOI:https://doi.org/10.1016/j.cmet.2019.11.018.
Wszystko