Kiedy można mówić o makrosomii płodu?

Jak duże są dzieci hipertroficzne? 

Dzieci z makrosomią (ang. large for gestational age, LGA) są cięższe niż 4000 g – określa się to makrosomią pierwszego stopnia. Gdy osiągają masę większą niż 4500 g, mówimy o makrosomii drugiego stopnia. Makrosomia trzeciego stopnia dotyczy dzieci ważących ponad 5000 g. 

Częstość występowania makrosomii 

Częstość występowania zależy od rejonu geograficznego. W populacji ogólnej 9% noworodków przekracza masę 4000 g, a 0,1% – masę 5000 g.  

Natomiast wśród kobiet chorujących w czasie ciąży na cukrzycę częstość LGA osiąga aż 60%.  

Także wśród kobiet cierpiących na otyłość częstość makrosomii stwierdzanej klinicznie jest wyższa. Jedną z teorii wyjaśniających trend wzrostowy częstości występowania hipertroficznych noworodków jest epidemia otyłości, zwłaszcza w krajach zachodnich, takich jak Stany Zjednoczone. 

Jak diagnozuje się makrosomię? 

Standardowym testem mającym potwierdzić lub wykluczyć makrosomię płodu jest badanie ultrasonograficzne. Masę płodu ustala się najczęściej za pomocą pomiarów obwodu główki, brzucha oraz długości uda. Pomocny może być też wywiad matki (ważna jest np. historia rodzenia hipertroficznych noworodków lub duży przyrost masy ciała w trakcie trwania ciąży). 

Makrosomia płodu – konsekwencje dla matki i dziecka 

Makrosomia płodu wiąże się z zagrożeniami zarówno dla matki, jak i dla dziecka.  

Niektóre z powikłań, których można spodziewać się u ciężarnych w przypadku hipertrofii płodu, to: 

• naderwanie ściany macicy, 
• ciąża zakończona zabiegiem cesarskiego cięcia, 
• przedłużony lub zatrzymany poród, 
• krwotok poporodowy. 

Istnieją także istotne zagrożenia dla dziecka. W życiu płodowym może się to wiązać nawet z wewnątrzmacicznym obumarciem płodu. Według The American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) śmiertelność płodów drastycznie wzrasta, gdy osiągają masy przekraczające 4500 g.  

Dla noworodka LGA może wiązać się z powikłaniami metabolicznymi, takimi jak hipoglikemia. Noworodki te mogą prezentować trudności z oddychaniem czy nawet drobne wady wrodzone. 

Dzieci, które we wczesnych etapach życia osiągnęły patologicznie wysoką masę, mogą zmagać się z otyłością czy nieprawidłową tolerancją glukozy. 

Makrosomia płodu – czynniki ryzyka 

Wśród czynników ryzyka można wymienić: 

• cukrzycę w trakcie ciąży, 
• otyłość ciężarnej, 
• wielodzietność, 
• płeć męską dziecka, 
• ciążę przeterminowaną.  

Także niektóre wrodzone zespoły chorobowe (np. zespół Beckwitha-Wiedemanna) mogą zwiększać ryzyko wystąpienia makrosomii płodu. 

Warto zauważyć, że ryzyko makrosomii płodu związanej z cukrzycą matki znacznie maleje przy dobrej kontroli glikemii. Stąd konieczność poddania się opiece lekarskiej w trakcie ciąży. Podczas pierwszej wizyty w ciąży oceniana jest glikemia (stężenie glukozy we krwi) na czczo, a między 24. a 28. tygodniem ciąży lekarz ginekolog zleca test doustnego obciążenia glukozą.  

Makrosomia – prewencja 

Zapobiegnięcie makrosomii płodu może okazać się niemożliwe. Można jednak wprowadzić zasady zdrowego stylu życia promujące zdrową ciążę: 

• kobiety otyłe planujące ciążę mogą postarać się o utratę masy ciała, 
• ciężarne powinny zgłaszać się na planowane wizyty u ginekologa, 
• kobiety ze zdiagnozowaną cukrzycą powinny dbać o prawidłową kontrolę glikemii, 
• ciężarne o prawidłowej masie ciała powinny kontrolować przyrost wagi. 

Makrosomia płodu jest niebezpiecznym stanem. Badania potwierdzają, że dbanie o regularną aktywność fizyczną i dietę o niskim indeksie glikemicznym mogą mu zapobiegać.