Referencyjne wartości spożycia (RWS) – czym są?

Mając na uwadze fakt, iż występuje znaczne zróżnicowanie międzyosobnicze (np. pod względem wzrostu, masy ciała, zawartości masy mięśniowej, poziomu i intensywności podejmowanej aktywności fizycznej w skali tygodnia), RWS stanowią jedynie wartości orientacyjne, na podstawie których można oszacować udział poszczególnych składników odżywczych na porcję danego artykułu spożywczego.  

W jakim celu stosuje się RWS? 

Procentowa realizacja referencyjnych wartości spożycia (% RWS) wraz z pozostałymi informacjami żywieniowymi dostępnymi na etykiecie produktów spożywczych ma podpowiedzieć konsumentom, ile przeciętnie energii, białka, węglowodanów, tłuszczów, nasyconych kwasów tłuszczowych, cukrów oraz soli mogą dostarczyć wraz z pożywieniem w ciągu doby w ramach właściwie zbilansowanej diety. To z kolei pomaga dokonywać odpowiednich wyborów żywieniowych.  

Dla przykładu referencyjna wartość spożycia dla węglowodanów wynosi 260 g, co oznacza, że ich ilość w ciągu całego dnia nie powinna przekroczyć tej liczby. Odczytaliśmy z etykiety, że w 100 g chleba graham znajduje się 41 g węglowodanów. Jeśli zjedliśmy 4 kromki (120 g), to ilość węglowodanów, jaką spożyliśmy wynosi 49,2 g. Zatem w ciągu dnia możemy spożyć jeszcze 210,8 g węglowodanów. 

Które informacje o wartości odżywczej danego artykułu spożywczego muszą się obowiązkowo znaleźć na jego etykiecie? 

• wartość energetyczna, 
• zawartość tłuszczu, 
• zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych, 
• zawartość węglowodanów,  
• zawartość cukrów,  
• zawartość białka, 
• zawartość soli (w określonych sytuacjach producent może umieścić bezpośrednio w pobliżu informacji o wartości odżywczej wybranego produktu żywnościowego komunikat informujący o tym, że zawartość soli wynika wyłącznie z obecności naturalnie występującego sodu). 

Jakie informacje o wartości odżywczej produktu żywnościowego są z kolei dobrowolne? 

Nie ma obowiązku umieszczania na etykietach produktów informacji o wartości odżywczej następujących składników pokarmowych: 

• jednonienasycone kwasy tłuszczowe, 
• wielonienasycone kwasy tłuszczowe, 
• alkohole wielowodorotlenowe (poliole), 
• skrobia, 
• błonnik pokarmowy, 
• poszczególne witaminy i/bądź składniki mineralne, które występują w znaczącej ilości zgodnie z aktualnie obowiązującym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1169/2011. 

Referencyjne wartości spożycia dla wartości energetycznej i wybranych składników odżywczych innych niż witaminy i składniki mineralne dla osób dorosłych według rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1169/2011 

Jakie są dzienne referencyjne wartości spożycia witamin i składników mineralnych dla osób dorosłych?

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach

• Witamina A – 800 μg,  
• Witamina D – 5 μg,  
• Witamina E – 12 mg, 
• Witamina K – 75 μg. 

Witaminy rozpuszczalne w wodzie

• Witamina B1 (tiamina) – 1,1 mg, 
• Witamina B2 (ryboflawina) – 1,4 mg, 
• Witamina B3 (PP, niacyna) – 16 mg, 
• Witamina B5 (kwas pantotenowy) – 6 mg, 
• Witamina B6 (pirydoksyna) – 1,4 mg,  
• Witamina B7 (biotyna) – 50 μg, 
• Witamina B9 (kwas foliowy) – 200 μg,  
• Witamina B12 (kobalamina) – 2,5 μg,   
• Witamina C – 80 mg. 

Składniki mineralne

• Potas – 2000 mg, 
• Chlor – 800 mg, 
• Wapń – 800 mg, 
• Fosfor – 700 mg, 
• Magnez – 375 mg, 
• Żelazo – 14 mg, 
• Cynk – 10 mg, 
• Fluor – 3,5 mg, 
• Mangan – 2 mg, 
• Miedź – 1 mg, 
• Jod – 150 μg,   
• Selen – 55 μg,   
• Molibden – 50 μg,   
• Chrom – 40 μg. 

Kiedy zatem producent może zadeklarować, że określona żywność zawiera znaczącą ilość witamin i/lub soli mineralnych? 

• W sytuacji, gdy dany produkt żywnościowy realizuje przynajmniej 15% referencyjnych wartości spożycia, które zostały przedstawione powyżej, zawartych w 100 g lub 100 ml w przypadku produktów innych niż napoje (np. jedna porcja kefiru – 200 g dostarcza 240 mg wapnia i tym samym zaspokaja 30% RWS dla osoby dorosłej). 
• W sytuacji, gdy dany artykuł żywnościowy realizuje co najmniej 7,5% referencyjnych wartości spożycia, które zostały przedstawione powyżej, zawartych w 100 ml w przypadku napojów (np. jedna porcja soku pomarańczowego – 200 g dostarcza 6 mg witaminy C i tym samym odpowiada wartości 7,5% RWS dla osoby dorosłej). 
• W sytuacji, gdy dana żywność realizuje minimum 15% referencyjnych wartości spożycia, które zostały przedstawione powyżej w przeliczeniu na porcję, jeżeli dane opakowanie zawiera tylko i wyłącznie jedną porcję. 

Podsumowanie 

• Referencyjne wartości spożycia (RWS) dla osób dorosłych na poziomie 2000 kcal zostały stworzone przez ekspertów do celów znakowania dla poszczególnych składników pokarmowych, tj. tłuszczu, nasyconych kwasów tłuszczowych, węglowodanów, cukrów, białka i soli. 
• Dostępna na etykiecie artykułów spożywczych wartość procentowa referencyjnych wartości spożycia (% RWS) informuje konsumenta o tym jaki procent RWS na energię lub wybrane składniki odżywcze pokrywa 100 g lub 100 ml oraz ewentualnie jedna porcja danego produktu. 

Źródła: 

1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz.Urz. WE L 304). 
2. Walkiewicz A., Przygoda B.: Wartość odżywcza w znakowaniu żywności a wymagania prawne Unii Europejskiej. Hygeia Public Health 2013, 48(4): 432-435. 
3. Dietary Reference Values for nutrients – Summary report. European Food Safety Authority (EFSA) 2017, 1-98. https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.2903/sp.efsa.2017.e15121.